Politechnika Śląska | Zrównoważony rozwój

Dr inż. Małgorzata Hordyńska – Koordynator ds. Czystszej Produkcji (CP) i Zrównoważonego Rozwoju (ZR)

Zespół do spraw środowiska:

Paulina Kubas – przedstawiciel Samorządu Studenckiego Wydziału Inżynierii Materiałowej
dr inż. Krystian Janiszewski – pełnomocnik dziekana ds. odpadów niebezpiecznych, substancji chemicznych i ich mieszanin
mgr Katarzyna Kaczmarek – kierownik Sekcji Zarządzania Nieruchomościami w Katowicach
dr inż. Tomasz Matuła – specjalista inżynieryjno-techniczny

Na całym świecie społeczność akademicka aktywnie uczestniczy w realizacji zasad zrównoważonego rozwoju. Zarejestruj się na stronie THE Campus aby co piątek otrzymywać na skrzynkę najnowsze informacje z kampusów studenckich na całym świecie (kliknij tutaj). Monitoruj co się dzieje, dowiedz się jak funkcjonuje społeczność akademicka w różnych ośrodkach. Kontaktuj się, poznaj nowe możliwości, bądź na czasie śledżac stronę https://www.timeshighereducation.com/campus Dobre Praktyki w zakresie 17 celów zrównoważonego rozwoju, będziemy wdrażać i realizować także na Wydziale Inżynierii Materiałowej Politechniki Śląskiej, wiele już realizujemy. Na stronie THE Campus zobacz też jak robią to inni. A nasze dobre praktyki znajdziesz w tym miejscu. Bezpłatna rejestracja i zapisy na kurs raportowania ESG (kurs managera secure) w wersji polskiej: platform.csr-secure.eu

Dobre praktyki

Czekamy na zgłaszanie dobrych praktyk zarówno przez studentów, jak i pracowników. Zgłaszajcie te, które już są wypracowane, jak i te, które chcielibyście aby u nas funkcjonowały. Samorząd studencki ma kilka pomysłów, które wkrótce opiszemy i wspólnie zdecydujemy, które z nich wdrożymy. Katalog dobrych praktyk WIM:

Coraz więcej uczelni podejmuje działania w zakresie zrównoważonego rozwoju i realizuje zadania związane z 17 celami Agendy 2030. Agenda 2030 to strategia rozwoju świata do 2030 roku. Zawiera 17 Celów Zrównoważonego Rozwoju (ang. Sustainable Development Goals). Została przyjęta w 2015 roku, gdy wszystkie 193 państwa członkowskie ONZ jednogłośnie przyjęły rezolucję „Przekształcamy nasz świat: Agenda na rzecz zrównoważonego rozwoju 2030” Szczególna rola uczelni, jako miejsca tworzenia i przekazywania wiedzy o otaczającej nas rzeczywistości, zobowiązuje ją do uwzględniania i stosowania zasad społecznej odpowiedzialności we wszystkich obszarach działalności oraz upowszechniania tych zasad wśród interesariuszy. Tak powstała w Polsce Deklaracja Społecznej Odpowiedzialności Uczelni, której w 2019 r. sygnatariuszem stała się również Politechnika Śląska. Deklaracja SOU, to wyjątkowe na skalę światową porozumienie polskich uczelni. Zrównoważony rozwój stał się dla nas wyzwaniem i celem budowania przyszłości, czego wyrazem jest raportowanie w międzynarodowych rankingach szkół wyższych, a przede wszystkim THE Impact Rankings – jedynym światowym rankingu szkół wyższych monitorującym stopień ich zaangażowania w realizację 17 celów zrównoważonego rozwoju. „Uniwersytety mają do odegrania kluczową rolę w zakresie edukacji w obszarze zrównoważonego rozwoju i społecznej odpowiedzialności, ale złożony i wieloaspektowy charakter tego zagadnienia stawia wyzwania dla tradycyjnego funkcjonowania instytucji. Chociaż w programie nauczania jest coraz więcej prac i badań związanych ze zrównoważonym rozwojem i kwestiami klimatycznymi w kampusach, istnieje potrzeba bardziej holistycznego zrozumienia form wpływu, jaki uniwersytety mają na społeczeństwo i środowisko.” (Koordynator Grupy Roboczej ds. SOU – dr hab. Piotr Wachowiak, prof. SGH, Rektor Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie). W 2019 r. w THE Impact Rankings zaraportował jedynie Uniwersytet Warszawski, ale już w kolejnym roku w klasyfikacji ogólnej można było znaleźć 5 polskich uczelni, w 2021 r. – 12, a w 2022 r. – 15, w tym również Politechnika Śląska. W ostatnim rankingu zaraportowały już 23 polskie uczelnie. Sprawdź jakie osiągnęły lokaty i jak wypadła w rankingu Politechnika Śląska.

Im więcej dobrych praktyk tym będziemy bliżej 17 celów zrównoważonego rozwoju

W 2018 r., wspólnie z Samorządem Studenckim, podjęliśmy pierwszą inicjatywę mającą na celu edukację oraz aktywne uczestnictwo zarówno studentów, jak i pracowników wydziału w kierunku realizacji zasad zrównoważonego rozwoju. Powstał pierwszy w Polsce wśród uczelni wyższych – Raport Czystszej Produkcji, pt. „Minimalizacja odpadów oraz strat energii dla Wydziału Inżynierii Materiałowej i Metalurgii Politechniki Śląskiej” (ówczesna nazwa Wydziału). Efektem przeprowadzonych audytów, rozmów z pracownikami i studentami był plan sukcesywnego wdrażania zmian, które przybliżą całą społeczność akademicką do spełnienia założeń Agendy 2030.

Czystsza produkcja

„Czystsza Produkcja jest strategią ochrony środowiska polegającą na ciągłym, zintegrowanym, zapobiegawczym działaniu w odniesieniu do procesów, produktów i usług, zmierzającym do zwiększenia efektywności produkcji i usług oraz redukcji ryzyka dla ludzi i środowiska przyrodniczego” (definicja wg Programu Ochrony Środowiska Narodów Zjednoczonych – UNEP). Stowarzyszenie Polski Ruch Czystszej Produkcji. Wdrożeniem zrealizowanym na Wydziale Inżynierii Materiałowej w kwietniu 2018 r. było zainstalowanie na terenie puszkomatu, do którego wszyscy zbieraliśmy aluminiowe puszki, rywalizując z Miasteczkiem Studenckim Akademii Górniczo Hutniczej w Krakowie, Akademią Techniczno-Humanistyczną w Bielsku-Białej i Wydziałem Inżynierii Środowiska i Energetyki Politechniki Śląskiej. Wszystkie wyposażone w puszkomaty uczelnie, uzyskane ze sprzedaży puszek środki przeznaczyły na organizację Juwenaliów. Projekt Every Can Counts (Każda puszka cenna) powstał w Europie, aby zachęcać do recyklingu puszek po napojach, zwłaszcza poza domem – na przykład w miejscu pracy, podczas zakupów, podróży czy wypoczynku. Inicjatywa została zapoczątkowana w Wielkiej Brytanii dzięki wsparciu firm z branży aluminiowej. Sukces na jej rodzimym rynku spowodował, że została ona szybko rozszerzona na inne kraje: Francję, Austrię, Węgry, Rumunię, Czarnogórę, Grecję, Hiszpanię, Irlandię, a od 2017 roku również Belgię i Polskę. Poza tym, Projekt Czystszej Produkcji zainicjował wiele zmian, które nadal obserwujesz wokół siebie (szczegóły na stronie dobre praktyki), a są to efekty takich działań jak m.in.:

reorganizacja i uporządkowanie miejsc segregacji odpadów
wstępny projekt likwidacji palarni i remontu dziedzińca
obieg elektroniczny dokumentów
oświetlenie z czujnikami ruchu
termomodernizacja budynku i renowacja drzwi wejściowych

Strategia Czystszej Produkcji, elementy zrównoważonego rozwoju i przeciwdziałanie skutkom zmian klimatu zagościły również na stałe w treściach wielu wykładanych na naszym wydziale przedmiotów. Realizacja Projektu Czystszej Produkcji zakończyła się podpisaniem Międzynarodowej Deklaracji Czystszej Produkcji UNEP (ONZ) przez Wydział Inżynierii Materiałowej i Metalurgii. Miało to miejsce 18 maja 2018 r., podczas obchodów ,,Dnia Hutnika”, w ramach święta Politechniki Śląskiej. W obecności Prezesa Stowarzyszenia Polski Ruch CP – Michała Jana Cichego, deklarację podpisał ówczesny dziekan wydziału prof. dr hab. inż. Jerzy Łabaj. W 2022 r. Wydział Inżynierii Materiałowej Politechniki Śląskiej złożył do weryfikacji Raport Czystszej Produkcji, pretendując do uzyskania Świadectwa Czystszej Produkcji. Będziemy pierwszą placówką szkolnictwa wyższego, która zaraportowała i stanęła przed szansą wpisu do Rejestru Świadectw Czystszej Produkcji! Udało się! Nasz wydział znalazł się w Rejestrze Czystszej Produkcji. Oficjalnie, 18 kwietnia 2024 r. Wydział Inżynierii Materiałowej Politechniki Śląskiej jako pierwsza w Polsce jednostka uczelniana uzyskał Świadectwo CP. Wręczenie świadestwa miało miejsce podczas uroczystych obchodów jubleuszu 55-lecia istnienia Wydziału. Polski Rejestr Czystszej Produkcji powstał w 2002 r. Jest on ogólnopolskim, dostępnym publicznie wykazem jednostek organizacyjnych wyróżniających się w zakresie realizacji zapobiegawczej strategii ochrony środowiska – Czystszej Produkcji. Aby znaleźć się w tym rejestrze, należy wykazać nie tylko prowadzenie działalności proekologicznej i związanych z nią efektów oraz planów, ale też działalność i plany związane z wywieraniem pozytywnego, szeroko pojętego wpływu społecznego.
W styczniu 2025 r. pozytywnie zakończyliśmy proces weryfikacji Świadectwa Czystszej Produkcji i utrzymaliśmy ważność tego prestiżowego certyfikatu na kolejny, 2025 rok.