Politechnika Śląska | Rys historyczny

Po I Wojnie Światowej duża liczba zakładów przemysłu metalurgicznego, elektromaszynowego i chemicznego borykała się z brakiem wykształconych pracowników. Stan taki był następstwem emigracji specjalistów (górnośląskich Niemców i Górnoślązaków słowiańskich) poza polską część Górnego Śląska. Szczególnie ten stan braków w szkolnictwie technicznym dał się odczuć po Powstaniach Śląskich. Mimo iż, istniało szkolnictwo średnie, szkół technicznych było zaledwie kilka, m.in. Szkoła Włókiennicza w Bielsku, Szkoła Górnicza w Tarnowskich Górach, Szkoła Budowlana w Katowicach oraz Wojewódzka Szkoła Mechaniczna i Hutnicza w Chorzowie. Niewystarczający potencjał specjalistów z tego obszaru wymagał stworzenia nowoczesnej szkoły o charakterze technicznym.
11 lutego 1925 roku Sejm Śląski uchwalił rezolucję, wzywającą Radę Wojewódzką do przedłożenia Sejmowi projektu ustawy o jednolitej organizacji szkolnictwa zawodowego w całym województwie. Z polecenia Wojewody Śląskiego Michała Grażyńskiego postanowiono połączyć wszystkie szkoły techniczne w tym rejonie i stworzyć jedną wielowydziałową szkołę, specjalizującą się w wielu kierunkach technicznych. Uznano, że szkoła będzie zlokalizowana w centrum gęsto zaludnionego obszaru w pobliżu głównego węzła kolejowego. We wrześniu 1928 roku, u zbiegu ulic Krasińskiego i Granicznej w Katowicach, rozpoczęto budowę gmachu o kubaturze 172 tys. metrów sześciennych. Budowa trwała 3 lata. Kompleks gmachu powstały w 1932 roku, zaprojektowany przez architektów T. Dobrzyńską i Z. Łobodę i mieścił 172 sale wykładowe, 12 sal muzealnych, 2 sale audytoryjne, w których wiedzę zdobywało około 930 uczniów. Budynek wyposażony był w gabinety lekarskie, sale gimnastyczne, świetlice oraz biblioteki. W strukturze budynku 40% stanowiły warsztaty i laboratoria. Wśród nich były hale obróbki metali, warsztaty elektrotechniczne, odlewnia oraz kuźnia. Pokazany na zdjęciu fronton gmachu od ul. Krasińskiego w Katowicach stanowi zaledwie jedną trzecią całkowitej powierzchni zespołu budynków. Jak na owe czasy była to największa w Polsce średnia szkoła techniczna, przygotowująca kadrę dla miejscowego przemysłu. Efektem wybudowania nowego budynku była likwidacja Szkoły Mechanicznej i Hutniczej w Chorzowie i przeniesienie jej personelu do budynku tzw. „Śląskich”.

Na uroczystości poświęcenia kamienia węgielnego przybył Wojewoda Śląski Michał Grażyński i Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej prof. inż. Ignacy Mościcki. Personelowi szkoły nadano zaszczytny tytuł Śląskich Funkcjonariuszy Wojewódzkich. Szkoła była drugą, co do wielkości szkołą tego typu w Europie, o niespotykanym wyposażeniu i oryginalnych pracowniach, z własną halą hutniczą, z piecem odlewniczym i siłownią produkującą prąd elektryczny dla okolicznych dzielnic. Gmach nazywano „Pałacem Techników”. W ówczesnych założeniach planistycznych, szkoła po pewnym czasie miała być przekształcona w Politechnikę Śląską. W okresie wojennym w budynku „Śląskich” działała Szkoła Inżynierska, do której przyjmowano kandydatów należących do pierwszej i drugiej grupy niemieckiej listy narodowej, pod warunkiem dobrej znajomości języka niemieckiego. Do planów stworzenia politechniki w Katowicach wrócono jeszcze przed zakończeniem II Wojny Światowej. Dzięki pracy Jerzego Ziętka, wojewody górnośląskiego, 26 lutego 1945 roku powołano tymczasową Komisję Organizacyjną Politechniki Śląskiej (na jej czele stanął inż. Stanisław Majewski, dyrektor Szkoły Górniczej w Katowicach), a już 24 maja 1945 roku Prezydium Krajowej Rady Narodowej wydało dekret nr 118 Prezydenta Krajowej Rady Narodowej o utworzeniu Politechniki Śląskiej w Katowicach (Dz.U. RP Nr 21 z dnia 11 czerwca 1945 roku). Był to efekt memoriału wystosowanego w drugiej połowie kwietnia 1945 roku przez Komisję Organizacyjną do Rządu i Prezydium Krajowej Rady Narodowej w sprawie utworzenia na Śląsku wyższej uczelni technicznej. Obowiązki organizacyjne tworzenia Politechniki Śląskiej powierzone zostały, decyzją Ministra Oświaty, prof. Władysławowi Kuczewskiemu, który od początku 1945 roku był również organizatorem i p.o. Rektora Politechniki Warszawskiej.

Politechnika Śląska w stolicy Górnego Śląska zaistniała w 1956 roku, kiedy to wcielono do Politechniki Wieczorową Szkołę Inżynierską. Pierwotnie była to Wyższa Szkoła Inżynierska powstała w 1950 roku i usytuowana w gmachu Śląskich Technicznych Zakładów Naukowych przy ul. Krasińskiego w Katowicach. W 1951 roku Szkoła została przemianowana na Wieczorową Szkołę Inżynierską, w której Rektorem od 1952 roku był Prof. Władysław Kuczewski. Jednostka ta była odpowiedzialna za prowadzenie studiów wieczorowych na Politechnice Śląskiej.
Punktem zwrotnym rozwoju Politechniki Śląskiej w Katowicach było utworzenie, w 1969 roku, nowego Wydziału Metalurgicznego z siedzibą w Katowicach w budynku przy ul. Krasińskiego. Wydział, 1 października 1988 roku, przekształcono w Wydział Metalurgii i Inżynierii Materiałowej. 1 październik 1992 roku Wydział ponownie przekształcono, ty razem w Wydział Inżynierii Materiałowej, Metalurgii, Transportu i Zarządzania. W 1995 roku usunięto człon Zarzadzanie i Wydział przyjął nazwę Wydziału Inżynierii Materiałowej, Metalurgii i Transportu. Kolejna zmiana nastąpiła w 2003 roku, wówczas powstał Wdział Inżynierii Materiałowej i Metalurgii, natomiast w 2019 roku przyjął nazwę Wydziału Inżynierii Materiałowej. Od 2003 roku w historycznym gmachu tzw. „Pałacu Techników” mieści się również Wydział Transportu, który od 2019 roku zmienił nazwę na Wydział Transportu i Inżynierii Lotniczej.
Pomimo licznych zmian jakie zachodziły na Górnym Śląsku, jak również w samym budynku „Pałacu Techników” zachowany został modernistyczny styl architektoniczny z wieloma charakterystycznymi dla tego okresu detalami.

: Oryginalne schody i fragment parkietu przy wejściu do biblioteki wydziałowej

: Drzwi wejściowe po renowacji

: Klatka schodowa z balustradą

: Schody z oryginalną sztukaterią mosiężną

: Posadzka na korytarzu

: Schody

: Posadzka na korytarzu

: Sztukateria w gabinecie dziekana

Wydział Inżynierii Materiałowej jest wydziałem Politechniki Śląskiej usytuowanych poza Gliwicami. Wydział kształci studentów na kierunkach: Inżynieria Materiałowa, Informatyka Przemysłowa, Inżynieria Produkcji oraz Zarzadzanie i Inżynieria Produkcji. Od 2019 roku w budynku przy ul. Krasińskiego prowadzone są zajęcia dla studentów z Wydziałów Automatyki, Elektroniki i Informatyki oraz Wydziału Budownictwa. Na Wydziale Inżynierii Materiałowej prowadzone są prace naukowe i naukowo-badawcze w obszarze nowych materiałów i technologii. Wydział dysponuje licznymi laboratoriami wyposażonymi w nowoczesną aparaturę badawczą. Budynek ze swoimi licznymi walorami użytkowymi i architektonicznymi przetrwał już ponad 90 lat, służąc rozwojowi polskiej nauki, myśli technicznej i przemysłu. Przez ten okres wykształcono w nim liczne wyspecjalizowane kadry inżynierów, menadżerów i naukowców.

W trakcie 50 lat mury Wydziału Metalurgicznego, a później Wydziału Inżynierii Materiałowej opuściło tysiące studentów. W 1970 roku dyplom otrzymało 57 absolwentów studiów inżynierskich wieczorowych na czterech specjalnościach: Metalurgia Surówki i Stali, Odlewnictwo Stopów Żelaza i Metali Nieżelaznych, Przeróbka Plastyczna Metali oraz Metalurgia Metali Nieżelaznych. Pierwsi absolwenci dziennych studiów zawodowych (inżynier metalurg) w liczbie 40 otrzymali dyplomy w 1971 roku na trzech specjalnościach: Metalurgia Surówki i Stali, Odlewnictwo Stopów Żelaza i Metali Nieżelaznych oraz Przeróbka Plastyczna Metali. Pierwsi studenci studiów magisterskich z kierunku Inżynieria Materiałowa ukończyli studia w 1976 roku w liczbie 43. Od tego czasu liczna absolwentów znacznie się powiększyła, a wśród nich są profesorowie, pracownicy naukowi wyższych uczelni i instytutów naukowo-badawczych, urzędnicy państwowi, dyrektorzy hut i przedsiębiorstw przetwórstwa metali oraz przedstawiciele firm zagranicznych. W trakcie 50 lat istnienia Wydziału wielu pracowników zdobyło nominacje profesorskie, ukończyło przewody habilitacyjne lub doktorskie. Liczba nominacji profesorskich i nadanych stopni naukowych w latach 1971-2019 była następująca:

nominacje profesorskie – 56 osób
ukończone przewody habilitacyjne – 100 osób
ukończone przewody doktorskie – 350 osób

Władze wydziału

Dziekanami Wydziału byli:

prof. dr hab. inż. Tadeusz Lamber w latach 1969-1981
prof. dr inż. Stanisław Pawłowski w latach 1981-1982
prof. dr hab. inż. Leszek Król w latach 1982-1987,
prof. dr hab. inż. Marek Hetmańczyk w latach 1987-1990
prof. dr hab. inż. Remigiusz Sosnowski w latach 1990-1996
prof. dr hab. inż. Czesław Sajdak w latach 1996-2002
prof. dr hab. inż. Leszek Blacha w latach 2002-2008
prof. dr hab. inż. Wojciech Szkliniarz w latach 2008-2012
dr hab. inż. Jerzy Łabaj, prof. PŚ w latach 2012 – 2019

W skład ostatnich władz Wydziału, wybieranych zgodnie z wymaganiami z ustawy o szkolnictwie wyższym z 2013 roku, wchodzili następujący prodziekani:

Prodziekan ds. Nauki: dr hab. inż. Kinga Rodak, prof. PŚ
Prodziekan ds. Ogólnych: prof. dr hab. inż. Maria Sozańska
Prodziekan ds. Studenckich: dr hab. inż. Krzysztof Nowacki, prof. PŚ

Ważnym gremium wspomagającym pracę władz Wydziału była Rada Wydziału.
W 2019 roku władze Wydziału wskazywane były decyzją Jego Magnificencji Rektora Politechniki Śląskiej, zgodnie z wymaganiami Prawa o szkolnictwie wyższym i nauce z 2018 roku. Decyzją JM Rektora Politechniki Śląskiej w skład władz Wydziału Inżynierii Materiałowej na lata 2019-2020 wchodzili:

Dziekan: dr hab. inż. Kinga Rodak, Prof. PŚ
Prodziekan ds. ogólnych: dr hab. inż. Grzegorz Moskal, Prof. PŚ
Prodziekan ds. kształcenia: dr hab. inż. Magdalena Jabłońska, Prof. PŚ
Prodziekan ds. współpracy z otoczeniem społeczno-gospodarczym: dr hab. inż. Anna Dolata, Prof. PŚ
Prodziekan ds. infrastruktury i rozwoju: dr hab. inż. Dariusz Kuc, Prof. PŚ

Dziekan, Prodziekani oraz Kierownicy czterech Katedr tworzyli wraz z przedstawicielami samorządu studenckiego i doktorantów oraz przedstawicielami otoczenia społeczno-gospodarczego Radę Dziekańską. W skład Rady wchodzili również przedstawiciele związków zawodowych NSZZ „Solidarność” i Związek Nauczycielstwa Polskiego.
Decyzją JM Rektora Politechniki Śląskiej w skład władz Wydziału Inżynierii Materiałowej na lata 2020-2024 wchodzą:

Dziekan: dr hab. inż. Kinga Rodak, Prof. PŚ
Prodziekan ds. Współpracy i Rozwoju: dr hab. inż. Bożena Gajdzik, prof. PŚ
Prodziekan ds. Kształcenia: dr inż. Jacek Chrapoński
Prodziekan ds. Infrastruktury i Organizacji: dr hab. inż. Dariusz Kuc, prof. PŚ

Struktura wydziału

Wydział Inżynierii Materiałowej i Metalurgii Politechniki Śląskiej składa się z czterech jednostek (wykaz aktualny pracowników na stronie głównej Wydziału):

Zaawansowanych Materiałów i Technologii (Kierownik: dr hab. inż. Bogusław Mendala, prof. PŚ)
Metalurgii i Recyklingu (Kierownik: dr hab. inż. Mariola Saternus, prof. PŚ)
Informatyki Przemysłowej (Kierownik: prof. dr hab. inż. Tadeusz Wieczorek)
Inżynierii Produkcji (Kierownik: dr hab. inż. Krzysztof Nowacki, prof. PŚ)

Dzień Hutnika

Stare tradycje hutnicze i akademickie są nadal praktykowane na Wydziale Inżynierii Materiałowej przez organizację corocznych spotkań absolwentów z pracownikami naukowo-dydaktycznymi w ramach obchodów Dnia Hutnika (współorganizatorem jest Stowarzyszenie Wychowanków). Po konferencji naukowej, podczas której wielu studentów oraz doktorantów ma okazję przedstawić wyniki swoich badań, wszyscy spotykają się przy wspólnym stole, by w miłej atmosferze powspominać czasy studenckie. W ramach tych spotkań odbywają się również uroczystości przyjęcia w szeregi braci hutniczej studentów wyższych lat (tzw. przemianki). Poniżej kilka zdjęć z uroczystości z różnych lat.