Autor: Aleksandra Wojaczek Publikacja: 31.10.2025 Aktualizacja: 04.11.2025
Co działo się w październiku w nauce?
Przeczytajcie wybrane wiadomości naukowe.
Naukowcy pracują nad sposobem leczenia uszkodzeń tkanek miękkich przewodu pokarmowego. Zaprojektowali biodrukarkę wielkości małej tabletki, którą można połknąć. W ten sposób może przedostać się do układu pokarmowego i na uszkodzone miejsce nanieść biozgodny materiał gojący rany. Biodrukarka została opracowana na wzór długopisu ze sprężynową końcówką, która uwalnia atrament.
Z inspiracji kirigami (czyli japońską sztuką tworzenia obiektów z papieru za pomocą wycinania kształtów) powstał nowy rodzaj spadochronów. Zaprojektowane przez naukowców formy reagują na przepływ powietrza podobnie jak np. liście drzew. Spadochrony będą więc stabilizowały się podczas swobodnego opadania za pomocą symetrycznych deformacji wywołanych ruchem powietrza.
Porosty mogą funkcjonować w środowisku o wysokim stężeniu metali ciężkich, są odporne na promieniowanie słoneczne i radzą sobie z ekstremalnie niskim temperaturami. Aby przetrwać te warunki, porosty uruchamiają „mechanizmy obronne”, takie jak np. produkcja melaniny w odpowiedzi na fale UV oraz metabolity wtórne, które zapobiegają przedostawaniu się metali ciężkich do komórek. Badania zespołu z Uniwersytetu Jagiellońskiego pokazały więc, że porosty mogłyby poradzić sobie w skrajnie trudnych warunkach panujących np. na Marsie.
Podczas uczenia się w hipokampie aktywuje się grupa komórek zwanych astrocytami, które są niezbędne do przypominania informacji. Astrocyty wspierają neurony pamięci (tzw. engramy), pomagając im ponownie się uaktywnić, gdy coś sobie przypominamy. Oznacza to, że pamięć nie zależy tylko od neuronów, ale także od komórek pomocniczych mózgu, które odgrywają ważną rolę w procesie uczenia się i zapamiętywania. Badania otwierają możliwości dla terapii chorób neurodegeneracyjnych.
Nadmierny rozwój grzyba Candida albicans w jelitach wpływa na układ nagrody w mózgu i tym samym na chęć picia alkoholu. Powoduje to wzrost poziomu prostaglandyny E2 (PGE2, hormonu regulującego procesy fizjologiczne). Dociera ona do mózgu i zmienia działanie dopaminy. Badania wykazały, że wzrost PGE2 spowodował u myszy unikanie alkoholu, a po zablokowaniu receptorów PGE2 powrót do picia. Odkryto także, że nadmiar grzyba zwiększał wrażliwość na wpływ alkoholu na koordynację ruchową, a efekt ten znikał po zahamowaniu działania PGE2.
