Ig Noble 2025 rozdane
Na pierwszy rzut oka wydają się zabawne, ale też zmuszają do refleksji. To badania wyróżnione Ig Noblem – humorystyczną nagrodą dla naukowców przyznawaną już od 35 lat.
„Nagrody Ig Nobla są chyba najważniejszym punktem w kalendarzu naukowym.” – tak o wyróżnieniu pisze czasopismo "Nature". Zdecydowanie warto poświęcić dłuższą chwilę temu wydarzeniu i przyjrzeć się badaniom, które zdecydowanie wydają się zabawne, ale też zmuszają do refleksji i pokazują ciekawe, zdystansowane spojrzenie na naukę.
Po raz pierwszy Ig Noble zostały przyznane w 1991 roku w MIT Museum, które jest częścią Massachusetts Institute of Technology w Cambridge. Organizatorzy opracowali szczególne kryteria, a nominacje wskazuje Rada Gubernatorów Ig Nobla (składająca się z naukowców, w tym laureatów nagrody Ig Nobla i Nobla) szczycąca się "swoją niekompetencją, a zwłaszcza udowodnioną zdolnością do gubienia wszelkich dokumentów dotyczących tego, kiedy, gdzie i jak, kto kogo nominował i za co". Jak wspominają organizatorzy, celem przedsięwzięcia jest uhonorowanie pomysłowości, celebrowanie tego, co niezwykłe, i rozbudzenie zainteresowania nauką. Dla obserwatorów wydarzenia szczególnie ważne będzie to, że badania często zaspokajają ciekawość wobec różnych obszarów życia i odpowiadają na pytania, które przypominają dziecięce poznawanie świata.
W ciągu ostatnich lat naukowcy zostali m.in. wyróżnieni za badania roślin udających inne rośliny, skuteczność placebo wywołującego skutki uboczne czy też szczepów bakterii zebranych z przeżutych gum do żucia. Listę laureatów wszystkich edycji można znaleźć na stronie Ig Nobla.
W tym roku przyznano 10 Ig Nobli:
- w kategorii literatura: za konsekwentne rejestrowanie i analizowanie tempa wzrostu jednego ze swoich paznokci przez okres 35 lat (nagroda przyznana pośmiertnie dla dr. Williama B. Beana),
- w kategorii psychologia: za zbadanie, w jaki sposób wmawianie ludziom, że są ponadprzeciętnie inteligentni podnosi ich poziom narcyzmu (prof. Marcin Zajenkowski, prof. Giles Gignac)
- w kategorii żywienie: za badania, w jakim stopniu pewien gatunek jaszczurki wybiera jedzenie określonych rodzajów pizzy (Daniele Dendi, Gabriel H. Segniagbeto, Roger Meek, and Luca Luiselli)
- w kategorii pediatria: za badania, czego doświadcza karmione piersią niemowlę, gdy jego matka je czosnek (Julie Mennella, Gary Beauchamp)
- w kategorii biologia: za eksperymenty mające na celu sprawdzenie, czy krowy pomalowane w paski przypominające zebrę mogą uniknąć ukąszeń much (Tomoki Kojima, Kazato Oishi, Yasushi Matsubara, Yuki Uchiyama, Yoshihiko Fukushima, Naoto Aoki, Say Sato, Tatsuaki Masuda, Junichi Ueda, Hiroyuki Hirooka, Katsutoshi Kino)
- w kategorii chemia: za eksperymenty mające sprawdzić, czy jedzenie teflonu jest dobrym sposobem na zwiększenie objętości pokarmu, a tym samym uczucia sytości bez zwiększania kaloryczności (Rotem Naftalovich, Daniel Naftalovich, Frank Greenway)
- w kategorii inżynieria: za analizę, w jaki sposób zapach butów wpływa na komfort korzystania z szafki na obuwie (Vikash Kumar, Sarthak Mittal)
- w kategorii lotnictwo: za badania nad tym, czy spożywanie alkoholu może upośledzać zdolność nietoperzy do latania oraz do echolokacji (Francisco Sánchez, Mariana Melcón, Carmi Korine, Berry Pinshow)
- w kategorii fizyka: za odkrycia dotyczące fizyki sosu do makaronu, zwłaszcza przejścia fazowego prowadzącego do tworzenia się grudek, co może być przyczyną nieprzyjemnych doznań (Giacomo Bartolucci, Daniel Maria Busiello, Matteo Ciarchi, Alberto Corticelli, Ivan Di Terlizzi, Fabrizio Olmeda, Davide Revignas, Vincenzo Maria Schimmenti)
- w kategorii nagroda pokojowa: za pokazanie, że picie alkoholu czasami poprawia zdolność człowieka do mówienia w języku obcym (Fritz Renner, Inge Kersbergen, Matt Field, Jessica Werthmann).
Ceremonia rozdania nagród odbyła się na Uniwersytecie Bostońskim 18 września (transmisja jest dostępna na kanale YouTube), której tematem w tym roku było trawienie. Nie mogło więc zabraknąć miniopery pt. „Dolegliwości gastroenterologa". Ponadto zaplanowano "wykłady 24/7", podczas których wykładowcy opowiedzieli o swoich przemyśleniach - oczywiście w 24 sekundy i w 7 słowach.
Abrahams M., Here are the 2025 Ig Nobel Prize winners., https://improbable.com/2025/09/18/here-are-the-2025-ig-nobel-prize-winners/ [dostęp: 19.09.2025]
Abrahams M., What Is This Ig?, https://improbable.com/ig/miscellaneous/what-is-this-ig.html, [dostęp: 19.09.2025]
"About the Igs", https://improbable.com/ig/about-the-ig-nobel-prizes/, [dostęp: 19.09.2025]
Kojima T, Oishi K, Matsubara Y, Uchiyama Y, Fukushima Y, "Cows painted with zebra-like striping can avoid biting fly attack", https://journals.plos.org/plosone/article?id=10.1371/journal.pone.0223447 [dostęp: 19.09.2025]
