Wydział Automatyki, Elektroniki i Informatyki

Jerzy Siwiński urodził się 21 listopada 1908 roku w Słodkowie, powiat Turek, województwo Poznańskie w rodzinie inteligenckiej. W roku 1918 rozpoczął naukę w gimnazjum w Łęczycy, gdzie w 1927 roku uzyskał maturę. W latach 1927-1932 studiował na Wydziale Elektrycznym Politechniki Warszawskiej uzyskując pod kierunkiem prof. Wysockiego dyplom inżyniera elektryka na specjalności urządzenia elektryczne. Po uzyskaniu dyplomu w 1932 roku studiował dodatkową specjalność „centrale automatyczne” pod kierunkiem prof. Trechcińskiego.

W latach 1933-1937 pracował jako inżynier w Dyrekcji Okręgowej Poczt i Telegrafii w Poznaniu, a w latach 1937-1939 jako naczelnik i główny inżynier Urzędu Telefonii i Telegrafii w Krakowie. Równocześnie z pracą w Urzędzie był zatrudniony na stanowisku nauczyciela w Szkole Przemysłowej w Krakowie, gdzie prowadził wykłady z central automatycznych oraz sygnalizacji. W roku 1939 mgr inż. Jerzy Siwiński ożenił się z Władysławą z Marfiaków. Podczas okupacji pracował jako nauczyciel w Szkole Budowy Maszyn i Elektrotechniki w Krakowie, wykładając urządzenia elektryczne oraz sygnalizację i sterowanie zdalne. W okresie od roku 1940 do roku 1944 pracował również jako samodzielny rzemieślnik, zrzeszony w Cechu Elektroinstalatorów w Krakowie.

W okresie od 1943 roku do sierpnia 1944 roku inż. Jerzy Siwiński współpracował z Armią Krajową. Jego zadaniem było przygotowanie spośród licznej grupy pocztowców wysiedlonych z Poznańskiego do Krakowa, pracowników gotowych do jak najszybszego uruchomienia służby pocztowo-telekomunikacyjnej po wyzwoleniu kraju, w ich urzędach macierzystych na terenie Poznańskiego. Brał również udział w akcji charytatywnej polegającej na rozdzielaniu bardziej potrzebującym zapomóg pieniężnych przysyłanych przez AK z Warszawy.

Po wycofaniu się okupanta z rejonu Górnego Śląska mgr inż. Jerzy Siwiński został zatrudniony z dniem 29.01.1945 r. w Dyrekcji Okręgowej Poczet i Telekomunikacji w Katowicach na stanowisku wicedyrektora Okręgu, a z dniem 1.05.1945 r. na stanowisku dyrektora, które zajmował do dnia 1.3.1952 r. Olbrzymie doświadczenie w zakresie urządzeń łączeniowych zdobyte dzięki wieloletniej praktyce, początkowo w Poznaniu a później w Krakowie i w Katowicach sprawiły, że dzięki Niemu usuwanie zniszczeń wojennych w obszarze łączności, uruchamianie sieci telefonicznych, automatycznych central i ich rozbudowa w Okręgu Śląska Górnego i Opolskiego odbywały się szybko i sprawnie.

Z dniem 1.03.1952 roku mgr inż. Jerzy Siwiński przeszedł do pracy naukowej na Politechnice Śląskiej w Gliwicach, gdzie już wcześniej (bo od 1948 r., początkowo jako prowadzący wykłady zlecone, a od 1.9.1951 roku jako z-ca profesora w Katedrze Elektryfikacji Kopalń na Wydziale Górniczym) był zatrudniony w niepełnym wymiarze czasu pracy. W tym okresie prowadził na Oddziale Elektrycznym Wydziału Górniczego, oraz na Wydziale Elektrycznym wykłady z wielu przedmiotów z zakresu elektroautomatyki przemysłowej. Można tu wymienić takie przedmioty jak: „Automatyka napędów elektrycznych”, „Zasady automatyki i telemechaniki”, „Telemechanika”, „Sygnalizacja i automatyzacja w górnictwie”. W latach 1948-1952 był głównym wykładowcą specjalności „Teletechnika łączenia”. Od 1952 r. prowadził nowoopracowane wykłady z dziedziny automatyki przemysłowej.

W roku 1955 w wyniku zakończonego przewodu kandydackiego przeprowadzonego na Politechnice Śląskiej uzyskał stopień naukowy kandydata nauk technicznych (odpowiadający dzisiejszemu doktorowi nauk technicznych). Temat rozprawy to „Synteza i analiza schematów przekaźnikowo-stykowych w zastosowaniu do automatyzacji niektórych urządzeń górniczych”. Recenzentami rozprawy byli doc. dr inż. Stefan Węgrzyn z Politechniki Śląskiej dr inż. J. Rajski z Politechniki Warszawskiej. W kwietniu 1956 roku Centralna Komisja Kwalifikacyjna na wniosek Senatu Politechniki Śląskiej nadała Mu tytuł naukowy docenta. Pozytywne opinie do tego wniosku opracowali: Prof. dr inż. S. Kuhn z Politechniki Warszawskiej i Prof. mgr inż. Z. Szparkowski z Politechniki Wrocławskiej. W dyskusji na posiedzeniu Senatu bardzo pochlebne opinie o rozprawie i Autorze wyrazili Prof. dr inż. T. Zarański i Prof. S. Fryze. Na stanowisku samodzielnego pracownika nauki z tytułem docenta pracował do roku 1964 pełniąc równocześnie funkcje kierownika dwóch Zakładów Naukowych: Automatyki i Telekomunikacji Górniczej przy Katedrze Elektryfikacji Kopalń na Wydziale Górnictwa oraz Automatyki Napędu Elektrycznego na Wydziale Elektrycznym.

Jego duże doświadczenie, głęboka wiedza teoretyczna i praktyczna z zakresu teorii układów przełączających automatyki napędu elektrycznego i automatyki przemysłowej spowodowały, że stał się jednym z filarów nowopowstałego Oddziału Automatyki na Wydziale Elektrycznym, a następnie jednym z inicjatorów utworzenia samodzielnego Wydziału Automatyki na Politechnice Śląskiej. W latach 1962-1964 aktywnie uczestniczył w związanych z tym pracach organizacyjnych. Prace te zostały uwieńczone pełnym sukcesem, gdy w 1964 r. Minister Szkolnictwa Wyższego powołał w Politechnice Śląskiej pierwszy w Polsce Wydział Automatyki. W tymże roku Rada Państwa nadaje docentowi dr inż. J. Siwińskiemu tytuł profesora nadzwyczajnego. W latach 1964-1966 prof. J. Siwiński pełnił funkcje prodziekana nowo otwartego Wydziału Automatyki. Jednocześnie został kierownikiem Katedry Automatyzacji Procesów Przemysłowych, którą zorganizował od podstaw. W 1971 Rada Państwa nadała mu tytuł profesora zwyczajnego. W tymże 1971 roku został powołany na stanowisko dyrektora nowoutworzonego Instytutu Automatyki Przemysłowej i Pomiarów, powstałego z połączenia trzech byłych katedr Wydziału Automatyki. W roku 1972 Wydział zmienił nazwę na Wydział Automatyki i Informatyki, która lepiej odzwierciedlała zmieniający się charakter prowadzonych na Wydziale badań naukowych i profil kształcenia studentów. Pionierem nowej dziedziny nauki jaką jest informatyka i inicjatorem powołania na Wydziale nowego kierunku studiów o nazwie Informatyka był prof. Stefan Węgrzyn. Prof. J. Siwiński prowadził dla studentów tego nowego kierunku Teorię automatów, przedmiot dający teoretyczne podstawy syntezy i analizy systemów cyfrowych. W latach 1971-1977 był kierownikiem specjalizacji Automatyka Przemysłowa na Wydziale Automatyki i Informatyki.

W roku 1977 Władze Uczelni reorganizują Wydział Automatyki i Informatyki, w wyniku czego prof. J. Siwiński ze swoim Zakładem Teorii Automatów przechodzi do Instytutu Informatyki Czasu Rzeczywistego. W tymże roku prof. J. Siwiński zostaje zatrudniony na pół etatu jako profesor zwyczajny w Zakładzie Systemów Automatyki Kompleksowej PAN w Gliwicach. W roku 1979 przechodzi na emeryturę, utrzymując jednak ścisły kontakt z Wydziałem przez prowadzenie wykładów, promotorstwo prac doktorskich i uczestnictwo w posiedzeniach Rady Wydziału i seminariach naukowych Instytutu.

Uwzględniając duży dorobek naukowy we dziedzinie teorii automatów, automatyki napędu elektrycznego i automatyzacji procesów przemysłowych zasługi dla rozwoju krajowej automatyki, informatyki i telekomunikacji, wychowanie wielu pokoleń studentów i pracowników naukowych Rektor i Senat Politechniki Śląskiej w Gliwicach nadał Prof. Jerzemu Siwińskiemu tytuł honorowego Doktora Honoris Causa w dniu 24 maja 1986 r.

Prof. Jerzy Siwiński zmarł 24 grudnia 1990 roku.

Praca dydaktyczna i naukowa
Przez wszystkie lata pracy na Uczelni Prof. J. Siwiński przygotował i prowadził wiele różnych wykładów z zakresu teletechniki, automatyki napędu, podstaw automatyki, automatyki przemysłowej, dynamiki procesów jednostkowych, układów przełączających i wreszcie teorii automatów. Wykłady te dzięki olbrzymiej wiedzy teoretycznej i praktycznej cieszyły się niezmiernie wysokim uznaniem studentów. Już w 1952 roku Prof. dr inż. T. Malarski tak je oceniał: „Swoją wiedzę fachową i teoretyczną dzielił się w całej pełni z młodzieżą ku zupełnemu jej zadowoleniu i uznaniu”. Wypromował ponad 250 absolwentów, w tym 20 o specjalności Telekomunikacja.

Główne obszary badań naukowych prof. J. Siwińskiego to teoria automatów cyfrowych w zastosowaniu do automatyzacji procesów przemysłowych. Tych właśnie dziedzin dotyczą najbardziej wartościowe prace naukowe profesora. Praca doktorska Prof. J. Siwińskiego stworzyła podstawy naukowe dla rozwoju teorii układów przełączających, a później teorii automatów cyfrowych w kraju.

Prof. J. Siwiński jest autorem oryginalnej metody syntezy automatów sekwencyjnych za pomocą tablic kolejności łączeń i numerycznego zapisu funkcji logicznych, oraz metody uproszczonej pozwalającej określić funkcje logiczne bezpośrednio z tablicy kolejności łączeń. Były one prezentowane na międzynarodowym Sympozjum IFAC w Moskwie (1962 r.) i na III Międzynarodowym Kongresie IFAC w Londynie (1966 r.). Do oryginalnych osiągnięć można również zaliczyć metodę syntezy automatów sekwencyjnych z przerzutnikami wprowadzającą do metod znanych szereg uproszczeń i uogólnień, opublikowaną w Podstawach Sterowania (wyd. PAN) tom 8, zeszyt 2, 1978 r. oraz w rozdziale 9.2. książki „Układy przełączające w automatyce” (WNT, Warszawa 1980 r.). Opracowane przez prof. J. Siwińskiego książki wydane przez PWN i WNT Warszawa: „Automatyka napędu elektrycznego” (1960 r), „Układy przekaźnikowe w automatyce” (1964 r.), „Układy przełączające w automatyce” (1968 r.) i „Układy przełączające w automatyce, wydanie zmienione i rozszerzone” (1980 r.) uzyskały duże uznanie zarówno w kraju jak i za granicą. Książki „Automatyka napędu elektrycznego” i Układy przełączające” uzyskały obszerne, pozytywne recenzje zagraniczne w miesięczniku „Nowyje Knigi za Rubieżom” (seria B nr 3/1961 i seria B nr 2/1982 Moskwa). Na książkach tych wychowało się wiele pokoleń magistrów inżynierów automatyków i informatyków. O wartości książki „Automatyka napędu elektrycznego” świadczy opinia prof. Gogolewskiego. Oto jej fragment: „Jest to obszerne zawierające 476 stron monograficznie ujęte wydawnictwo, pierwsze tego typu w Polsce. Jako długoletni profesor Napędu Elektrycznego czynny w Szkolnictwie Wyższym i w Przemyśle mogę z całą odpowiedzialnością oświadczyć, że książka doc. J. Siwińskiego jest bezbłędna i w ogóle doskonała zarówno pod względem merytorycznym i dydaktycznym”. Książki prof. J. Siwińskiego dotyczące teorii automatów cyfrowych stanowiły podstawowe pozycje w naszej literaturze z tego zakresu. Można mówić o powstaniu w tej dziedzinie na Politechnice Śląskiej oryginalnej szkoły pod kierunkiem Prof. J. Siwińskiego posiadającej szereg poważnych osiągnięć (19 doktoratów nauk technicznych, 10 tytułów profesorów, 10 wydawnictw książkowych i kilkanaście skryptów wielokrotnie wznawianych). Prof. J. Siwiński jest ponadto autorem i współautorem 12 studiów i rozpraw, 13 artykułów i komunikatów naukowych, 12 skryptów, 9 prac informujących o postępach określonych gałęzi wiedzy, 4 prac popularno naukowych, 2 patentów, tłumaczeń 3 książek zagranicznych na język polski i 6 recenzji książek. Liczne z tych prac stanowią nieprzemijający wkład prof. J. Siwińskiego w polską naukę. W bogatym dorobku naukowym nie można pominąć prac prowadzonych pod kierunkiem prof. J. Siwińskiego dla przemysłu. Wiele z nich zostało wdrożonych przyczyniając się do rozwoju różnych gałęzi przemysłu.

Autentyczny autorytet naukowy Prof. J. Siwińskiego znalazł odzwierciedlenie w powołaniu Go:
- w 1972 na członka Komitetu Automatyki i Cybernetyki Technicznej PAN,
- w 1975 roku na członka Sekcji Cybernetyki Komitetu Górnictwa PAN,
- na członka seniora Sekcji Polskiej of Institute of Electrical and Electronic Engineers,
- w 1972 r. na przewodniczącego Rady Naukowej Zakładu Automatyki Kompleksowej PAN w Gliwicach,
- w 1968 na Członka Rady Naukowej Zakładów Konstrukcyjno-Mechanizacyjnych Przemysłu Węglowego w Gliwicach,
- w 1968 na Członka Rady Naukowej Instytutu Automatyki Systemów Energetycznych we Wrocławiu,
- na konsultanta naukowego wielu branżowych Instytutów Naukowo-Badawczych (Biura Studiów i Projektów Nowych Kopalń w Gliwicach, Huty Katowice, Głównego Instytutu Górnictwa w Katowicach).

Działalność społeczna
Prof. J. Siwiński od 1933 r. należał do Stowarzyszenia Elektryków Polskich (SEP), w latach 1951-1952 był wiceprezesem a w latach 1952-1953 prezesem Oddziału Zagłębia Węglowego SEP. W latach 1950-1953 był członkiem prezydium Zarządu Wojewódzkiego Społecznego Komitetu Radiofonizacji Kraju. W latach 1955-1956 był przewodniczącym koła SEP przy Politechnice Śląskiej. Od 1965 roku był przewodniczącym Oddziału Wojewódzkiego Polskiego Komitetu Pomiarów i Automatyki przy OW NOT w Katowicach i członkiem prezydium PKPiA przy Zarządzie Głównym NOT w Warszawie. Jako przewodniczący Oddziału PKPiA organizował liczne konferencje naukowo-techniczne, narady i odczyty z zakresu najnowszych osiągnięć automatyki.
W latach 1945-1952 był członkiem Związku Zawodowego Pracowników Poczt i Telekomunikacji, a od 1952 członkiem Związku Nauczycielstwa Polskiego. W latach 1955-1956 pełnił funkcję wiceprzewodniczącego Rady Zakładowej ZNP przy Politechnice Śląskiej.

Ważniejsze książki i skrypty:
[1] Automatyka napędu elektrycznego. PWE Warszawa 1960. Str. 476. Ark. wyd. 30,5.
[2] Układy przekaźnikowe w automatyce. WNT Warszawa 1964. Stron 402. Ark. wyd. 31.
[3] Układy przełączające w automatyce. W-wa 1968 WNT, str. 547.
[4] Układy przełączające w automatyce. Wyd. III zmienione. W-wa 1960 WNT, str. 471.
[5] Sterowanie przekaźnikowo-stycznikowe napędu elektrycznego. Wykonanie tłumaczenia z języka rosyjskiego, autor L. P. Pietrow. PWT , Warszawa 1954 r. stron 156. Ark. wyd. 11,1.
[6] Automatyzacja przemysłu górniczego. Praca zbiorowa. Wykonanie tłumaczenia z języka rosyjskiego przy współpracy mgr inż. mgr inż. J.Filipa, S. Frączka, M. Kukurby, J. Marka, T. Nawary, WGH Katowice 1960, Stron 228, Ark. wyd. 15.6.
[7] Teoria regulacji automatycznej. Praca zbiorowa. Wykonanie tłumaczenia z języka czeskiego /z przypisami tłumacza/. WNT Warszawa 1962. Stron 404. Ark. wyd. 25.
[8] Laboratorium sterowania układów napędowych. Skrypt nr 619 Politechnika Śląska, Gliwice, 1976.
[9] Laboratorium teorii systemów i teorii sterowania. Część I. Systemy przełączające. Skrypt nr 666 Politechnika Śląska, Gliwice 1976 r.
[10] Laboratorium teorii automatów. Wydanie IV, całkowicie zmienione. Skrypt Nr 807, Politechnika Śląska, Gliwice 1979.
[11] Zbiór zadań z układów przełączających. Wydanie nowe. Skrypt Nr 1158, Politechnika Śląska, Gliwice 1983 r.

Ważniejsze studia, rozprawy i artykuły
[1] Synteza i analiza schematów przekaźnikowo-stykowych w zastosowaniu do automatyzacji niektórych urządzeń górniczych, Praca doktorska, Politechnika Śląska, Gliwice 1954, str. 160.
[2] Automatyzacja centralnego urządzenia wentylacyjnego kopalni. Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej 1956, nr 10 Górnictwo z.1, Gliwice, str. 85-113.
[3] Synteza układów automatycznego sterowania napędów potoku produkcyjnego, Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej 19611, nr 46, Automatyka z.1. str. 93-116.
[4] Synteza układów przekaźnikowych z elementami czasowymi, Archiwum Automatyki i Telemechaniki, 1962, tom VII Zeszyt 1-2, str. 295-316.
[5] Prostoj mietod sintieza mnogotaktnych reliejnych schiem, Mieżdunarodnyj simpozjum po tieorii reliejnych ustrojstw i kaniecznych awtomatow, 24 sientiabria – 2 aktiabria 1962, Tezisy dokładow, Mieżdunarodnaja Fiedieracja po Awtomaticzeskemu Uprawleniu (IFAC), Tiechniczeskij Komitiet po Tieorii, Moskwa 1963, str. 56-58.
[6] Simple method of synthesis of sequential switching systems, International Symposium on Theory of Switching Systems and Finite Automata, 24th September – 2nd Oktober 1962, Abstracts of papers, International Federation of Automatic Control (IFAC), Technical Committee of Theory, Moscow 1962, Page 110-113 and 134.
[7] Prostoj mietod syntieza mnogotaktnych reliejnych schiem, Rozdział w książce: „Tieoria kaniecznych i wierojatnostnych awtomatow”, Akademia Nauk SSSR, Trudy Mieżdunarodnowo Simpoziuma po Tieorii Reliejnych Ustrojstw i Kaniecznych Awtomatow (IFAC), Izd. Nauka, Moskwa 1965, str. 171-185.
[8] Synthesis of a Class of Finite Automats using the Method of Numerical Description, Third Congress of the International Federation of Automatic Control (IFAC), London 20-25 June, 1966, Page 35 A.1-35A.8.
[9] Syntiez kłassa kaniecznych awtomatow na osnowie mietoda czisliennowo opisanija. Rozdział w książce: „Diskrietnyje samonastraiwajuszczijesia sistiemy”, Akademia Nauk SSSR, Trudy III Mieżdunarodnowo Kongriessa Mieżdunarodnoj Fiedieracji po Awtomaticzieskomu Uprawlieniju (IFAC), Izd. Nauka, Moskwa 1971, str. 271-280.
[10] Określenie funkcji wzbudzeń przerzutników w automatach sekwencyjnych, Podstawy Sterowania (wyd. PAN), Tom 8, 1978 r., z. 2, str.151-170.
[11] Automatyzacja głównego odwodnienia kopalni, Przegląd Elektrotechniczny 1953 r., nr 10, str. 428-433.
[12] Synteza układów przekaźnikowych z elementami czasowymi, II Krajowa Konferencja Automatyki, Wrocław 19.09. – 25.09.1961 r., Streszczenie referatów, str. 94.
[13] System automatyzacji transportu ciągłego w kopalniach węgla kamiennego. Autorzy: J. Siwiński, H. Małysiak. Materiały Jubileuszowej Konferencji Naukowej Wydziału Automatyki i Informatyki Politechniki Śląskiej, Sekcja B: Automatyzacja Procesów Przemysłowych, str. 5-12, Gliwice 1973.
[14] Komputerowe sterowanie taśmowym transportem urobku w kopalniach węgla kamiennego. Autorzy: J. Siwiński, H. Małysiak, J. Piecha, H. Kamionka-Mikuła, J. Klamka, M. Budka, J. Skorwider. Materiały Sympozjum na temat „Zastosowanie maszyn matematycznych w górnictwie” zorganizowanego przez Sekcję Cybernetyki w Górnictwie, Komitetu Górnictwa PAN w dniach 8-11 październik 1975, str. 30-37, Nowa Ruda 1975.

Ważniejsze nagrody, odznaczenia i wyróżnienia
- 5 nagród Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego (w tym 3 pierwszego stopnia i 2 drugiego) za wyróżniające się podręczniki akademickie, kształcenie kadry naukowej i działalność dydaktyczno-wychowawczą,
- 1946 Złoty Krzyż Zasługi za odbudowę urządzeń telekomunikacyjnych ze zniszczeń wojennych na Śląsku Górnym i Opolskim,
- 1952 Złota Odznaka Społecznego Komitetu Radiofonizacji Kraju,
- 1960 Złota Odznaka Pamiątkowa XV-lecia Politechniki Śląskiej,
- 1968 Złota Odznaka Zasłużonemu dla Rozwoju Województwa Katowickiego,
- 1969 Dyplom uznania za szczególne zasługi dla rozwoju Politechniki, medal XXV-lecia Politechniki Śląskiej,
- 1970 Złota Odznaka Honorowa NOT,
- 1970 Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski,
- 1974 Odznaka Zasłużonemu dla rozwoju Politechniki Śląskiej,
- 1977 Dyplom, uznania za wybitne zasługi i wieloletnią działalność w dziedzinie popularyzacji i rozwoju techniki przyznawany przez Radę OW NOT w Katowicach,
- 1978 Model XXV-lecia Oddziału Gliwickiego NOT,
- 1979 Dyplom uznania za całokształt działalności w SEP,
- 1979 Złota kreda – wyróżnienie studentów za wysoki poziom wykładów,
- 1983 Złota Odznaka Honorowa SEP,
- 1983 Medal Pamiątkowy SEP im. Prof. Pożaryskiego,
- 1984 Medal 40-lecia Politechniki Śląskiej,
- 1986 Doktorat „Honoris Causa” Politechniki Śląskiej w Gliwicach.