Adam Macura
Adam Macura urodził się w Katowicach 31 marca 1925 r. Szkołę podstawową i liceum ogólnokształcące ukończył w Katowicach, a następnie studiował na Wydziale Elektrycznym Politechniki Śląskiej w Gliwicach, uzyskując w 1951 r. tytuł magistra inżyniera elektryka o specjalności radiotechnika. Już w trakcie studiów w 1949 roku rozpoczyna pracę jako asystent w Katedrze Fizyki pod kierunkiem prof. Tadeusza Malarskiego, a następnie od 1953 roku pracuje w Katedrze Podstaw Elektrotechniki pod kierunkiem prof. Stanisława Fryzego – znakomitych profesorów wywodzących się z Politechniki Lwowskiej. W tym okresie powstają pierwsze oryginalne prace naukowe mgr inż. Adama Macury związane ze stabilnością układów elektrycznych, oraz analizą i syntezą układów nieliniowych. Podsumowaniem ich była rozprawa na temat “Analiza własności oporów ujemnych i stabilności układów zawierających takie opory”. Rada Wydziału Elektrycznego Politechniki Śląskiej na podstawie tej rozprawy nadała mu w 1955 roku stopień doktora nauk technicznych. Ta sama Rada na podstawie rozprawy habilitacyjnej “Statyczna analiza i synteza układów zawierających nieliniowe elementy dwuwejściowe” w roku 1961 nadała mu stopień naukowy doktora habilitowanego.
Zdolności inżynierskie dr inż. Adama Macury ujawniły się m. in. przy konstrukcji elektronicznych maszyn analogowych, produkowanych seryjnie w Zakładzie Doświadczalnym Elektroniki i Mechaniki Precyzyjnej Politechniki Śląskiej, które stały się bardzo popularne w całym kraju.
W roku 1959 nie zrywając swoich związków z Politechniką dr inż. Adam Macura przeszedł do pracy na pełnym etacie w Głównym Instytucie Górnictwa w Katowicach. Pełnił tam funkcję kierownika Zakładu Pomiarów Elektrycznych. Główne osiągnięcia badawcze w tym okresie dotyczą modelowania analogowego wentylacyjnych sieci kopalnianych, transmisji sygnałów telefonii kopalnianej, układów automatycznej regulacji i pomiarów elektrycznych w zakładach przeróbki węgla. Dr inż. Adam Macura opracował wtedy m. in. konstrukcję analogowego modelu sieci wentylacyjnych GIG2, oraz (wspólnie z K. Maruszczykiem) oryginalną konstrukcję elektromagnetycznego przepływomierza, produkowanego następnie w przemyśle. Z tego okresu pochodzi 8 patentów, których Adam Macura jest autorem lub współautorem.
Od 1962 roku doc. dr hab. inż. Adam Macura uczestniczył w pracach Zespołu Automatyki (powołanego na Wydziale Elektrycznym i pracującego pod kierunkiem prof. Tadeusza Zagajewskiego) przygotowującego plany studiów na nowym kierunku „automatyka” i opracowującego ramy organizacyjne nowego, samodzielnego Wydziału Politechniki Śląskiej, Wydziału Automatyki. Po utworzeniu tego Wydziału w 1964 roku doc. Adam Macura ponownie związał się etatowo z Politechniką Śląską, obejmując stanowisko Kierownika Katedry Teorii Przesyłu Sygnału (TPS) na nowym Wydziale. Skupiając wokół siebie zespół młodych absolwentów zbudował nowe laboratoria dydaktyczne i badawcze, opracował programy prowadzonych przez Katedrę przedmiotów. Położył duży nacisk na efektywność procesu dydaktycznego, zgodnie z tradycjami „szkoły profesora Fryzego”, ale z wykorzystaniem nowych środków technicznych. W zakładzie powstają maszyny repetycyjno-egzaminacyjne do przeprowadzania testów, wykorzystujące metodę wielokrotnego wyboru. Egzaminowany student kodował swoje odpowiedzi dziurkując arkusz z tematem testu w odpowiednich miejscach. Ta metoda pozwalała na przygotowanie na każdy egzamin zupełnie nowych zadań i to w kilku wersjach.
Po reorganizacji uczelni, w latach 1968-1971 doc. dr hab. inż. Adam Macura kierował Katedrą Informatyki. Chociaż ta nazwa była wówczas rozumiana inaczej niż obecnie, zespół dawnej Katedry TPS w ramach Katedry Informatyki pracował intensywnie nad zastosowaniami komputerów w badaniach naukowych i dydaktyce. Powstały wówczas bardzo nowatorskie uniwersalne programy analizy obwodów elektrycznych. Zespół zorganizował pierwsze sympozjum krajowe na ten temat, które skupiło licznych przedstawicieli środowiska akademickiego polskich elektryków i elektroników.
Tytuł profesora nadzwyczajnego dr hab. Adam Macura uzyskał w roku 1971. Po kolejnej reorganizacji Uczelni – przejściu od katedr do struktury instytutowej - prof. dr hab. inż. Adam Macura pełnił funkcję zastępcy dyrektora ds. nauczania i wychowania w Instytucie Konstrukcji i Technologii Urządzeń Automatyki i Elektroniki (IKiTUAiE), a następnie od 1974 r. w Instytucie Elektroniki. Okres „stanu wojennego” to kierowanie sprawami studenckimi z pozycji prodziekana Wydziału Automatyki ds. nauczania i wychowania. Dobra współpraca z ówczesnym dziekanem, prof. Stanisławem Malzacherem (kolegą od czasów studenckich na Wydziale Elektrycznym), racjonalne decyzje i życzliwość pozostaną w pamięci studentów z tamtego trudnego okresu.
Na początku lat siedemdziesiątych ważne prace Zespołu z podstawowych zagadnień elektryki przygotowane pod kierunkiem profesora Adama Macury były publikowane w Biuletynie PAN. W tym okresie zainteresowania profesora koncentrują się wokół lokalizacji i identyfikacji uszkodzeń w analogowych układach elektronicznych, projektowania układów elektronicznych z zastosowaniem obszarów sprawności oraz identyfikacją parametrów transmitancji układów. W latach osiemdziesiątych powstało wiele prac indywidualnych oraz zespołowych poświęconych identyfikacji i lokalizacji uszkodzeń układów elektronicznych. Profesor jest też współautorem encyklopedii „Automatyka”, „Poradnika inżyniera – Zastosowania elektroniki” oraz autorem dwóch skryptów „Teoria obwodów – prądy stałe” i „Teoria obwodów – prądy zmienne”, które doczekały się 3 wydań.
Prof. Adam Macura jest autorem lub współautorem 46 publikacji krajowych i zagranicznych. Profesor wypromował ponad stu magistrów i inżynierów, dziewięciu doktorów, z których czterech zostało profesorami i wychowuje kolejne pokolenie doktorów. Dwóch jego wychowanków z Zakładu Teorii Obwodów - prof. Jan Chojcan i prof. Jerzy Rutkowski - zostało dziekanami Wydziału AEiI, a prof. Jan Chojcan sprawował także funkcję prorektora Politechniki Śląskiej. W zespole prof. Adama Macury pracowało kilku techników, którzy kończyli studia w systemie wieczorowym i podnosili swoje kwalifikacje przy pracach konstrukcyjnych dla przemysłu lub przy budowie nowych laboratoriów studenckich. Wymieńmy dla przykładu technika elektronika, a potem inżyniera Ryszarda Rzepkę, świetnego praktyka, który potem kierował dużym zakładem elektronicznym.
Prof. Adam Macura cieszył się dużym uznaniem wśród studentów, przede wszystkim za wspaniałe wykłady z podstaw elektrotechniki, teorii obwodów i sygnałów, teorii informacji i kodowania. Niewątpliwy talent dydaktyczny, poparty sumiennym przygotowaniem i ciągłym unowocześnieniem materiału sprawiał, że nawet trudne zagadnienia były przedstawione w sposób przystępny dla słuchaczy, którzy podczas jego wykładów zawsze wypełniali sale wykładowe. W wykładach profesora dominował aspekt praktyczny, nieraz kosztem zawiłych wyprowadzeń, ale zawsze uwaga słuchaczy była skierowana na istotę rozwiązywanego problemu. Tempo kwantowania informacji, dzięki intuicji i doświadczeniu profesora, było dobrze dopasowane do percepcji studentów. Szczególną uwagę profesor przywiązywał do wdrożenia studentów do systematycznej nauki i ciągłej kontroli postępów w trakcie ćwiczeń tablicowych i laboratoryjnych. Efekty tych działań były stale dyskutowane na zebraniach zespołu.
Prof. Adam Macura lubi dyskusje ze studentami i współpracownikami. Podczas żarliwych sporów w większych gremiach celna uwaga Profesora niejednokrotnie prowadzi do osiągnięcia konsensusu. Z natury skromny, wymagający od siebie więcej niż od innych, profesor Adam Macura zachował poczucie ładu i potrzebę działań sensownych.
Tytuł profesora zwyczajnego Adam Macura otrzymuje w roku 1991. W roku 1995 formalnie przechodzi na emeryturę, ale pracuje jeszcze w Instytucie Elektroniki na 1/3 etatu. Dopiero pogorszenie stanu zdrowia w 2002 r. zmusiło go do zmniejszenia intensywności kontaktów z Instytutem.
Ważniejsze publikacje:
[1] „Stabilność w obwodach elektrycznych zawierających opór ujemny” (Przegląd Telekomunikacyjny, 8; 1953)
[2] „Analiza własności oporów ujemnych i stabilności układów zawierających takie opory” (1955, Rozprawa doktorska na Wydziale Elektrycznym Politechniki Śląskiej)
[3] „Statyczna analiza układu bistabilnego”, (Arch. Aut. i Telemech. Nr 1-2; 1957)
[4] „Zagadnienia nieliniowej teorii regulacji na pierwszym kongresie IFAC w Moskwie” (PAK, 2; 1961)
[5] „Statyczna analiza i synteza układów zawierających nieliniowe elementy dwuwejściowe” (Praca habilitacyjna, ZN Pol. Śl. „Elektryka” 10; 1961)
[6] „Die Kennlinie eines Regelkreises bei ungenuegender Siebung der Regelgroesse“ (Regelungstechnik 8; 1960)
[7] „Sistiemy awtomaticzeskowo regulirowanija proizwodstwiennymi procesami“ (Ekspress-Informacja Nr 2; 1961)
[8] „Static Analysis of Nonlinear Systems with Two-Input Elements” (Automatic and Remote Control, Butterworths; London 1960)
[9] “Ein neuer magnetischer Wendstaerkenmesser” (Acta Imeco 1961, wspólnie z S. Malzacherem)
[10] „Zastosowanie modelu analogowego GIG-2 do obliczania sieci wentylacyjnych“ (Prace Głównego Instytutu Górnictwa, Seria A; 1964)
[11] „Obliczanie depresji wentylatorów głównych i regulacja sieci wentylacyjnych metodą analizy drogi krytycznej” (w książce „Doświadczenia Górnictwa”, Katowice 1966, wspólnie z K. Maruszczykiem)
[12] „Maszyna repetycyjno-egzaminacyjna ME-1” (ZN Pol. Śl. „Automatyka” 10; 1968, wspólnie z P. Gembalą i L. Karwanem)
[13] „Fundamental Postulates of the Theory of Nonlinear Direct Current Circuits” (Bull. Ac. Pol. Sci. Ser. Techn. 1, 1970)
[14] “A Method for Solving Nonlinear and Linear d.c. Networks” (Bull. Ac. Pol. Sci. Ser. Techn. 2, 1972, wspólnie z J. Chojcanem)
[15] „Analiza obwodów elektronicznych z zastosowaniem maszyn cyfrowych” (Mat. I Sympozjum „Problemy projektowania obwodów elektrycznych przy zastosowaniu maszyn cyfrowych” Gliwice, 1973)
[16] „Rejestracja, przetwarzanie i transmisja danych” (w Poradniku inżyniera – Zastosowania Elektroniki, WNT Warszawa 1975, wspólnie z T. Szwedą)
[17] „Zastosowanie komputerów w nauczaniu w zakresie teorii obwodów” (Techn. Kształcenia, 8; 1976, wspólnie z J. Chojcanem, T. Grabowieckim, H. Romanowskim i J. Rutkowskim)
[18] „Teoria obwodów” (skrypt Pol. Śl., Gliwice 1976)
[19] „Układ centralnego rejestratora danych cyfrowych na taśmie dziurkowanej RD-2” (PAK, Nr 10-11; 1978, wspólnie z A. Czechowskim, H. Romanowskim, P. Rorbachem, J. Rutkowskim)
[20] „Performance Contours for Immitances”, ECCTD 80, Warsaw 1980)
[21] “Identyfikacja i lokalizacja uszkodzeń w analogowych układach elektronicznych” (Prace V KKTOiUE, Łódź 1982)
[22] „Fault Location for Nonlinear Resistive Circuits” Elec. Lett. Vol. 20, No 10; 1984, wspólnie z J. Rutkowskim)
[23] „Multiple Fault Location in AC Circuits” IEE Proc. Vol. 133, Pt. G, No. 6, 1986, wspólnie z J. Rutkowskim)
[24] „Fehlerdiagnostik und Parameterwertermittlung mit der Knotenspannungsmessung in analogen Netzwerken” (Nachrichtentechnik – Elektronik, 1989, Nr. 2)
[25] „Transfer Function Parameter Identification (Mat. XVI KKTOiUE, Polanica Zdrój 1994)
Ważniejsze funkcje na Wydziale Automatyki:
Kierownik Katedry Teorii Przesyłu Sygnału, 1964-1968
Kierownik Katedry Informatyki, 1968-1971
Kierownik Studium Wieczorowego, 1969-1972
Z-ca Dyrektora ds. Nauczania w Instytucie Konstrukcji i Technologii Urządzeń Automatyki i Elektroniki, 1971-1974
Z-ca Dyrektora ds. Nauczania i Wychowania w Instytucie Elektroniki, 1974-1989
Prodziekan ds. Nauczania i Wychowania, 1981-1984
Kierownik Zespołu (a następnie Zakładu) Teorii Obwodów i Sygnałów, 1968-1995
Ważniejsze odznaczenia:
Medal 25-lecia Politechniki Śląskiej, 1969
Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, 1975
Odznaka „Zasłużonemu dla Politechniki Śląskiej”, 1979
Medal Komisji Edukacji Narodowej, 1992
Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski, 1995
Medal im. prof. Stanisława Fryze, 2004
