Listopad w nauce 2025
Czy jesienny czas sprzyjał naukowym odkryciom? Zdecydowanie tak! W listopadzie mogliśmy przeczytać wiele doniesień ze świata nauki. Kilka z nich przedstawiamy w comiesięcznym zestawieniu.
Naukowcy opracowali nową technologię wspomagającą regenerację uszkodzonych nerwów obwodowych, które bardzo trudno się odbudowują przy dużych ubytkach. Urządzenie działa jak „tunel” z materiałów przypominających tkanki organizmu. Zawiera substancje pobudzające wzrost komórek nerwowych oraz środki antybakteryjne. W testach laboratoryjnych komórki nerwowe w takim tunelu przemieszczały się znacznie szybciej i dojrzewały lepiej niż przy dotychczasowych metodach. Może to stać się skutecznym narzędziem do badania i wspierania naprawy nerwów poza organizmem.
Badacze zauważyli, że skład mikrobiomu jelitowego u niemowląt może mieć wpływ na pracę mózgu i zdrowie psychiczne w późniejszym dzieciństwie. Dzieci z większą liczbą bakterii Clostridiales i Lachnospiraceae wykazywały w późniejszych latach zmiany w połączeniach mózgowych związanych z emocjami. Oznacza to, że bakterie w jelitach mogą w pewnym stopniu zmieniać rozwój sieci nerwowych odpowiedzialnych za zdrowie psychiczne. Badania będą kontynuowane i być może w przyszłości dadzą odpowiedź dotyczącą wspierania zdrowia psychicznego dzieci poprzez modyfikację mikrobiomu np. dietą lub probiotykami.
Bażanty złocisty i diamentowy mają problemy ze wzrokiem z powodu miłości. Aby spodobać się samicy, noszą pióra przypominające perukę. To zdobienie ogranicza wzrok ptaków. To z kolei powoduje, że są bardziej narażone na ataki drapieżników. Ich pole widzenia wraca do normy we wrześniu oraz październiku, kiedy ptaki zaczynają linieć.
Odkryto amebę – nazwaną „ognistą amebą z kaskad” – która może rozwijać się w temperaturach zabijających wszystkie inne znane złożone formy życia. Naukowcy znaleźli organizm w jednym z potoków geotermalnych o neutralnym pH w Parku Narodowym Lassen Volcanic w Kalifornii. Ameba rozwijała się nawet w temperaturze 63 stopni Celsjusza. Tym samym został ustanowiony rekord górnej granicy temperatury wśród wszystkich eukariotów.
Naukowcy zbadali związek między wielojęzycznością a starzeniem się u 86 tys. zdrowych osób. Analiza wykazała, że już nawet jeden dodatkowy język zmniejsza ryzyko przyspieszonego starzenia. W badaniu brano pod uwagę różnicę między liczbą lat życia a wiekiem przewidywanym, który uwzględnia różne czynniki fizjologiczne, związane ze stylem życia, zdrowiem i czynnikami społeczno-ekonomicznymi.
