Start - Dla kandydata – Inżynieria Biomedyczna - Projekt AfterCovid-artykuł5

mgr inż. Hanna Zadoń
“Czym jest sprawność fizyczna?”
W ostatnich latach coraz częściej mówi się o aktywności fizycznej, dziennej ilości kroków oraz zalecanej liczbie treningów w tygodniu. Pomimo to powstało wiele raportów i statystyk, które informują o globalnym problemie jakim jest brak aktywności fizycznej [7, 8]. Nie dość, że aktywność fizyczna cały czas spadała, zaczynał dominować siedzący tryb życia, to 11. marca 2020r. WHO ogłosiła stan pandemii spowodowany rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2. W związku z zalecaną izolacją domową gwałtownie spadła nasza aktywność wyrażana liczbą kroków [4] a także skrócił się czas trwania dodatkowych aktywności fizycznych [5].
Oczywiście jesteśmy w stanie określić, czy aktywność fizyczna rośnie, czy maleje np. za pomocą dostępnych monitorów aktywności (dedykowane aplikacje, smartbandy, smartwatche). Ale czy możemy sprawdzić wpływ aktywności na organizm? TAK!
Sprawność fizyczna to wskaźnik, dzięki któremu jesteśmy w stanie określić kondycję zdrowotną naszego ciała. Na jej podstawie możemy ocenić stan zdrowia[6], rozwój fizyczny[1] oraz cechy motoryczne, tj. szybkość, zręczność czy gibkość [3]. Sprawność fizyczną można doskonalić od najmłodszych lat w czasie różnych zajęć ruchowych np. podczas gimnastyki czy zajęć wychowania fizycznego, a u dorosłych np. poprzez regularne spacery, czy uprawianie sportu, chodzenia na siłownię [3].
Już wiemy, co to sprawność, ale czy wiedzą Państwo jak zbadać sprawność fizyczną? Za pewnie pierwszą myślą wszystkich osób słyszących to pytanie jest koniczność posiadania zaawansowanego sprzętu laboratoryjnego. Otóż nie, nic prostszego! Można ją sprawdzić przy pomocy prostych testów np. Międzynarodowego Testu Sprawności (MTSF), Europejskiego Testu Sprawności Fizycznej, Testu Astranda czy dość popularnego testu Coopera.
Dwa pierwsze testy składają się z kilku różnych prób, które jesteśmy w stanie wykonać w domu czy też na ogólnodostępnej siłowni (siłowni pod chmurką). Są to m.in. bieg na 50m, skok w dal z miejsca, bieg wytrzymałościowy, wytrzymanie w zwisie na drążku, bieg zwinnościowy, liczba brzuszków w ciągu 30 sekund, skłon tułowia w przód [2, 9, 10].
Natomiast test Astranda polega na wchodzeniu i schodzeniu ze stopnia (o wysokości 33 cm dla kobiet i 40 cm dla mężczyzn). Wysiłek trwa od 5 do 8 minut, a w trakcie wysiłku rejestruje się ilość uderzeń serca na minutę. Następnie na podstawie dokonanych pomiarów wykreślane są krzywe, które umożliwiają określenie pułapu tlenowego.

Rys.1. Test Anstranda – wchodzenie i schodzenie ze stopnia [11]
Jednym z częściej wykonywanych testów sprawności fizycznej jest „test Coopera”, który możemy pamiętać z zajęć wychowania fizycznego. Zapewne nie wszystkim się on kojarzy dobrze, ponieważ polega na ciągłym biegu przez okres 12 minut. Natomiast jak prawidłowo podejść do testu? Najważniejsze jest, aby na początku biegu nie narzucić sobie za dużego tempa, bo 12 minut to naprawdę duży wysiłek. Jeśli w trakcie testu straci się siły można zastępczo maszerować, aby lekko odpocząć.

Rys.2. Test Coopera [12]
Wyniki te możemy odnieść do normy dla grupy w odpowiedniej kategorii wiekowej i porównać swoje zdolności, dzięki czemu będziemy posiadać informacje, w jakim stanie jest nasza kondycja fizyczna oraz ile mamy siły. Testy te można wykonywać np. co 3 miesiące, dzięki czemu będziemy wiedzieć, co dzieje się z naszą sprawnością. Wyniki te również pomogą nam spersonalizować treningi. Zachęcamy do wykonania takiego testu. To nic skomplikowanego, a zawsze można pokonkurować ze swoimi znajomymi. Przed testem pamiętajcie o krótkiej rozgrzewce!
Bibliografia
Fortuna M., Szczurowski J., Szafraniec R., Demczyszak I., Gawlak M. K.-G.A., Porównanie kształtowania się zdolności motorycznych u jedenastoletnich dziewcząt i chłopców w okresie siedmiu miesięcy na podstawie Międzynarodowego Testu Sprawności Fizycznej, Aktywność Ruchowa Ludzi w Różnym Wieku, 2016, Nr(31) 3
Kochanowicz B., Poziom sprawności fizycznej studentów kierunku fizjoterapii Akademii Medycznej w Gdańsku a ich opinia wobec różnych form aktywności ruchowej, Ann. Acad. Med. Gedan, 2007, 53–62
Leszczyńska K., Golec S., Maciejewska-Paszek I., Paszek P., Irzyniec T. S.-T.M., Ocena sprawności fizycznej i zachowań zdrowotnych u młodzieży gimnazjalnej w Ozimku, Zagrożenie Życia i Zdrowia Człowieka, Wydaw. Nauk. NeuroCentrum, 2017, 217–229
Michnik R., Nowakowska-Lipiec K., Jochymczyk-Woźniak K., Danecka A., Mika K., Zadoń H., Is the Coronavirus Pandemic Going to ‘Kill’ the Physical Activity of Young People?, In: Lecture Notes in Networks and Systems, Springer Science and Business Media Deutschland GmbH, 2023, 103–112, DOI: 10.1007/978-3-030-99112-8_11.
Silva D.T.C., Prado W.L., Cucato G.G., Correia M.A., Ritti-Dias R.M., Lofrano-Prado M.C., et al., Impact of COVID-19 pandemic on physical activity level and screen time is associated with decreased mental health in Brazillian adults: A cross-sectional epidemiological study, Psychiatry Res., 2022, 314, 114657, DOI: 10.1016/J.PSYCHRES.2022.114657.
Tatarczuk J., Solan J. C.M., Poziom sprawności fizycznej reprezentantek województwa lubuskiego w wybranych dyscyplinach sportu, ZAGROŻENIE ŻYCIA I ZDROWIA CZŁOWIEKA, n.d., Rozdział XXI
Global action plan on physical activity 2018–2030: more active people for a healthier world., Geneva, 2018
WHO European Regional Obesity Report 2022 [dostęp: 10.10.2022r]
http://www.polswim.pl/sites/default/files/zalacznik_do_uchwaly_44-e-2018_mts.pdf [dostęp: 10.10.2022r]
http://www.wychowaniefizyczne.pl/testy_sprawnosci.html [dostęp: 10.10.2022r]
https://www.pexels.com/pl-pl/zdjecie/nogi-skakanie-sportowiec-styl-zycia-7675403/ [dostęp: 10.10.2022r]
https://www.pexels.com/pl-pl/zdjecie/kobieta-w-czarnym-biustonosz-sportowy-dziala-3764154/[dostęp: 10.10.2022r]

Serce ma się tylko jedno! Dołącz do Naszego wykładu popularno-naukowego, gdzie dowiesz się jak sztuczne serce, może dać nam “nowe życie”.
Zapraszamy na wykład popularno-naukowy już 26. maja. Dołącz do Nas za pośrednictwem platformy ZOOM (identyfikator spotkania: 932 6745 2017, kod dostępu: 007971) lub zobacz transmisję wydarzenia na Youtube.

Z przyczyn niezależnych styczniowy wykład na temat ,,Sztuczne serce – wczoraj, dziś, ale czy jutro?” jest przełożony na późniejszy termin.