Stres jest czymś, czego nie można uniknąć, czymś co spotyka każdego człowieka na jakimś etapie jego życia. Różne są jednak źródła stresu oraz to jak sobie z nim radzimy – dla jednych zmiana pracy jest życiowym dramatem, a dla innych trampoliną pozwalającą osiągnąć zawodowy sukces. Najlepszym przykładem sytuacji stresogennej jest pandemia covid-19, która zmieniła życie wielu ludzi.  Dynamiczne zmiany w codziennym życiu wymagały szybkiej adaptacji w każdej przestrzeni życia. Ciągła niepewność związana z sytuacją epidemiologiczną, towarzyszącymi jej restrykcjami oraz przede wszystkim ciągła obawa o zdrowie i życie swoje oraz najbliższych [1].

   Stres jest zjawiskiem naturalnym i nasz organizm doskonale wie jak ma reagować – jak się bronić. W naszym organizmie, pod wpływem stresu, zachodzą procesy, których zadaniem jest pomoc w trudnej sytuacji. W ich wyniku do krwi wydzielane są hormony stresu: adrenalina, noradrenalina, kortyzol, ACTH czy tyroksyna. Hormony te mają działanie pozytywne, mobilizujące, zapewniają nam gotowość do walki lub ucieczki w sytuacji, gdy jest to konieczne. Taki stan rzeczy jest zupełnie naturalny, gdy stres jest krótkotrwały, a hormony stresu oddziałują na nas niezbyt długo i w niewielkich ilościach. Problem pojawia się, gdy sytuacja stresowa trwa zbyt długo. Wówczas może dojść do trzeciej reakcji, a mianowicie do zatrzymania. Postawa zatrzymania sprawia, że człowiek jest pozbawiony energii, rozdrażniony, ma problemy ze snem. W ekstremalnych przypadkach stres może dawać niepokojące obawy fizyczne, takie jak: drżenie rąk, kołatanie serca, nadmierne pocenie się, nerwowość czy poczucie lęku. Brytyjscy naukowcy udowodnili bezpośredni związek między przewlekłym stresem, a rozwojem zapalenia stawów, przewlekłą chorobą płuc, chorobami sercowo – naczyniowymi oraz cukrzycą [2]. Skutki przewlekłego stresu są widoczne również w naszej jamie ustnej. Mogą to być m.in. napięte mięśnie twarzy, ból i zgrzytanie zębami, zaburzenia pracy stawu skroniowo-żuchwowego.

     Jak zatem radzić sobie ze stresem?

     Bardzo często stres jest wynikiem niskiej samooceny i poczucia niespełnienia wysokich wymagań stawianych przez otoczenie i niestety nas samych. Konieczne jest zatem wzmocnienie poczucia własnej wartości. Należy zmienić dietę i wyeliminować produkty takie jak: kofeina, nikotyna i alkohol, które podwyższają poziom stresu. Ważne by zadbać o swój sen, należy spać minimum 8 godzin dziennie i starać się zasypiać o stałej porze. Niska jakość snu nasila reakcje stresowe. Koniecznie należy znaleźć sobie hobby (jeśli go jeszcze nie mamy), gdyż zmniejsza ono poziom stresu, poprawia humor, wpływa na relacje z otaczającymi ludźmi i poprawia zdrowie psychiczne, w tym także koncentrację uwagi, szczególnie jeśli jest to aktywność fizyczna na świeżym powietrzu. Jeśli mowa o aktywności to doskonałymi reduktorami stresu są: ćwiczenia oddechowe, joga, czy masaż. Jeśli czujesz, że stres i nerwowe napięcie utrudniają Ci codzienne funkcjonowanie, nie zwlekaj, zgłoś się po fachową pomoc (psycholog, psychiatra).