Katedra Geoinżynierii i Eksploatacji Surowców

Pobyt pracowników Katedr Geoinżynierii i Eksploatacji Surowców (RG4) oraz Inżynierii Bezpieczeństwa (RG3) w ramach realizowanego projektu GeoDRR w Malezji

Treningi i warsztaty GoeDRR oraz krótkoterminowy staż na USM

galeria

Naukowcy z Katedr: Geoinżynierii i Eksploatacji Surowców (RG4) i Inżynierii Bezpieczeństwa (RG3) z Wydziału Górnictwa, Inżynierii Bezpieczeństwa i Automatyki Przemysłowej Politechniki Śląskiej w styczniu 2023r. przebywali w Malezji na University Sains Malaysia (USM, Malezja). Wizyta odbywała się w ramach projektu Erasmus+ „Geomatics for Disaster Risk Reduction” (GeoDRR, Geomatyka w Ograniczaniu Ryzyka Wystąpienia- i Skutków Katastrof Naturalnych) i krótkoterminowego stażu naukowo-dydaktycznego. Politechnika Śląska jest Liderem Projektu. W ramach Projektu na 6-ciu azjatyckich uniwersytetach powstanie kierunek szkolący specjalistów w zakresie prognozowania, monitorowania i analizowania (również zarządzania) katastrof naturalnych.

Projekt Erasmus+ „Geomatics for Disaster Risk Reduction” realizowany jest od 2021 roku. Bierze w nim udział 10 Partnerów: 6 uniwersytetów azjatyckich z Filipin, Malezji i Kambodży, uniwersytety z Hiszpanii i Grecji, a także firma konsultingowa z Luksemburga. Głównym koordynatorem Projektu od stycznia 2022 roku jest dr inż. Krzysztof Tomiczek z Katedry GiES (RG4).

Oprócz dr. inż. Krzysztofa Tomiczek, Politechnikę Śląską reprezentowały, biorące udział w Projekcie: dr hab. inż. Anna Bluszcz, prof. PŚ i dr inż. Katarzyna Tobór-Osadnik, prof. PŚ z Katedry IB (RG3).

Celem Projektu jest utworzenie nowej specjalności studiów 2-go stopnia „Geomatics for Disaster Risk Reduction” z niezbędnym zapleczem laboratoryjnym na 6-ciu uniwersytetach azjatyckich. Na nowej specjalności kształcona będzie wysoko wyspecjalizowana kadra przygotowana do prognozowania, monitorowania i analizowania katastrof naturalnych, a w przypadku ich wystąpienia zarządzania nimi, ze szczególnym uwzględnieniem zapewnienia bezpieczeństwa poszkodowanym i infrastrukturze.

W pierwszym tygodniu (9-13.01.) w ramach projektu Erasmus+ „Geomatics for Disaster Risk Reduction” odbywały się całodniowe warsztaty / treningi i wykłady przygotowane przez naukowców europejskich i azjatyckich. Naukowcy z Katedr RG3 i RG4 przygotowali wykłady dotyczące zagadnień geomatyki, sejsmiczności, metodyki badań naukowych, zagrożeń i zarządzania ryzykiem oraz bezpieczeństwem, a także GIS (Geographic Information System).

W drugim tygodniu w czasie krótkoterminowego stażu na USM realizowano wcześniej zaplanowane działania naukowo-dydaktyczne, promując równocześnie Wydział i Politechnikę Śląską. (University Sains Malaysia jest wysoko notowanym uniwersytetem malezyjskim, zajmującym (501-600) miejsce na liście Szanghajskiej)

Dr Krzysztof Tomiczek, prof. Anna Bluszcz i prof. Katarzyna Tobór-Osadnik wygłosili wykłady dla studentów USM, m.in.: na temat wpływu wody na własności wytrzymałościowo-deformacyjne skał i gruntów z punktu widzenia mechaniki skał i mechaniki gruntów, zarządzania projektami informatycznymi, zrównoważonego zarządzania projektami oraz inżynierii bezpieczeństwa w kontekście zagrożeń naturalnych.

Podczas spotkania z władzami wydziałowymi i rektorskimi USM podpisano List Intencyjny dotyczący planowanej współpracy. List ze strony PŚ został podpisany przez JM Rektora Politechniki Śląskiej prof. Arkadiusza Mężyka oraz HE Vice-Rector USM Narimah Samat. W Liście Intencyjnym dr inż. Krzysztof Tomiczek został wskazany jako osoba pośrednicząca w kontaktach pomiędzy PŚ a USM.

Naukowcy z Politechniki Śląskiej wzięli udział w spotkaniach z przedstawicielami USM reprezentującymi, m.in.: Centrum Badań nad Zrównoważonym Rozwojem, Technologii, Badań nad Inżynierią Rzeczną, Biurem Strategicznego Rozwoju Korporacyjnego, Dział Współpracy Akademickiej i Międzynarodowej. Podczas tych spotkań zaprezentowano potencjał Politechniki Śląskiej i charakterystyką Wydziału.

Projekt GeoDRR

Azja i jej część południowo – wschodnia jest najbardziej narażonym na świecie katastrofami naturalnymi, regionem. Dominującymi katastrofami są te, będące wynikiem czynników klimatycznych. Katastrofy te są „naturalnym” i „codziennym” elementem życia mieszkańców tego regionu. W Azji Południowo – Wschodniej dochodzi rocznie do około 180 katastrof naturalnych rocznie (około 430 na świecie) i to Azja Południowo – Wschodnia ponosi największe straty materialne - około 80 mld USD rocznie (w stosunku do około 200 mld USD na świecie, 2021). Około 65% wypadków śmiertelnych w wyniku katastrof naturalnych przypada na Azję, przy około 105 tys. na świecie. Do najczęściej występujących należą: powodzie, sztormy i tajfuny, trzęsienia oraz osunięcia ziemi. Wg prognoz, ta sytuacja będzie się utrzymywała w najbliższych latach.

W ramach Projektu GeoDRR, rozpoczętego w 2021r., zaplanowane i realizowane są 1-no tygodniowe spotkania / szkolenia / warsztaty w krajach biorących udział w Projekcie. Pierwsze dwa w 2021r., w Polsce i na Filipinach odbyły się w trybie zdalnym, z powodu obostrzeń pandemicznych oraz zamknięcia zarówno krajów europejskich, jak i azjatyckich.

W 2022r. pierwsze spotkanie / warsztaty odbyły się na University of West Attica (Ateny, Grecja, marzec). Miały charakter hybrydowy. Wzięła w nim udział w trybie „face to face” część Partnerów. Niektóre kraje azjatyckie były zamknięte, w części z nich obowiązywały obostrzenia pandemiczne.

Kolejne spotkanie / warsztaty odbyły się w Svay Rieng University (Svay Rieng, Kambodża, lipiec). Wzięło w nim udział 9-ciu, spośród 10ciu Partnerów. Było to pierwsze spotkanie, podczas którego spotkali się niemal wszyscy uczestniczący w dotychczasowych spotkaniach online. Spotkania online, poza spotkaniami bilateralnymi, wszystkich Partnerów odbywają się co najmniej 1/ miesiąc (średnio 2-3 razy / miesiąc). Dopiero te spotkania „face to face”, pozwoliły poznać się lepiej i nawiązać kontakt.

Program spotkań / szkoleń / warsztatów jest intensywny. Trwają, generalnie od godzin porannych do późno popołudniowych. Tematyka warsztatów jest ustalana ok. 2-3 miesiące przed spotkaniami i jest odpowiedzią na zapotrzebowanie ze strony uniwersytetów azjatyckich. Zagadnienia będące przedmiotem treningów wiążą się z przedmiotami, które będą prowadzone dla studentów GeoDRR.

Oprócz spotkań w realu odbywają się comiesięczne spotkania Menadżerów Projektu (przedstawicieli Partnerów), spotkania Rady Jakości Projektu (Quality Board), spotkania dwu- i wielostronne, spotkania z Project Officer oraz spotkania wewnętrzne na Politechnice Śląskiej. Skalę logistyki oddaje ilość emaili, od stycznia 2022r. – około 600.

Projekt jest projektem trudnym i złożonym. Wpływ na realizację miały i mają: pandemia C19, sytuacja geopolityczna w Europie, wzrost cen, inflacja, zakłócone lub przerwane łańcuchy dostaw w Azji.

Dr inż. Krzysztof Tomiczek jest 3-cim prowadzącym, Głównym Koordynatorem Projektu, ze strony PŚ, od stycznia 2022r. W ciągu ostatnich 14-tu miesięcy prowadzone są działania naprawcze opóźnień projektu, wynikających z przedstawionych powyżej przyczyn oraz problemów logistycznych, kompetencyjnych i realizacyjnych.

Dużą rolę w pracy z Partnerami z Azji odgrywają doświadczenia pozyskane w trakcie współpracy z badaczami i stażystami z Wietnamu, Japonii i Chin sprzed 25 lat w ramach prac w Laboratorium Mechaniki Skał (prof. Marek Kwaśniewski, 1947-2014). Dzięki tym doświadczeniom współpraca odbywa się z pełnym uszanowaniem mentalności i kultury Azjatów oraz otwartością działań.

Politechnika Śląska bierze aktywnie udział w programach UE Erasmus+, a udział w Projekcie GeoDRR został zaproponowany PŚ w roli Lidera Projektu. Wspomniany Projekt jest projektem złożonym, dlatego „trudnym”, a podczas jego realizacji stale pojawiają się nowe zadania i problemy, które należy rozwiązywać. Nadrzędnym celem jest doprowadzenie Projektu do końca.

Spotkania i realizacja zadań z zespołami / badaczami, odmiennymi kulturowo oraz zwyczajowo, pozwala na elastyczność postaw i wzajemne uczenie się kooperacji.

W wielu przypadkach, dla różnych uwarunkowań na innych kontynentach wymagane jest spojrzenie z punktu widzenia uwarunkowań lokalnych.

Wymaga to od badaczy poszukiwań, studiów i analiz na potrzeby realizacji Projektu, analizy wiedzy, która będzie lepiej dopasowana do potrzeb Partnerów. Daje to nowe perspektywy i szerszy obraz wiedzy w dziedzinach, które są w kręgu naszego zainteresowania.

Geomatics – (za Oxford Dictionary): “The mathematics of the earth; the science of the collection, analysis, and interpretation of data, especially instrumental data, relating to the earth’s surface.” and „Geomatics Engineering integrates the acquisition, modelling, analysis, and management of geographically (spatially) referenced data, i.e. data identified with respect to a geographic location.”

Geomatyka jest to dyscyplina naukowo-techniczna zajmująca się pozyskiwaniem, analizowaniem, interpretowaniem, upowszechnianiem i praktycznym stosowaniem geoinformacji. Jest nauką interdyscyplinarną.

Głównym kierunkiem działania geomatyki w ostatnich latach jest połączenie teledetekcji z numerycznymi modelami procesów i poprawa fizycznego zrozumienia modelowanych zjawisk oraz precyzji symulacji numerycznych.

Integracja tych dwóch aspektów prowadzi do rozwoju nowego podejścia do spojrzenia na przestrzennie i czasowo złożone, silnie powiązane ekosystemy.

W bardziej złożonych scenariuszach dane teledetekcyjne stają się integralnym składnikiem modelu, tworząc hybrydową formę, która wyraźnie uwzględnia przestrzenne powiązania procesów w środowisku modelu.

Katastrofy naturalne. Disaster - an unexpected event, such as a very bad accident, a flood or a fire, that kills a lot of people or causes a lot of damage (Oxford Dictionary, 2022). W domyśle, zazwyczaj disaster oznacza to zdarzenie, które ma pochodzenie naturalne.

Według World Risk Report 2021, Azja Południowo-Wschodnia pozostaje, w kolejnym roku (latach) jednym z czołowych hotspotów ryzyka katastrof naturalnych na świecie.

Działania społeczności globalnej w zakresie zapobiegania przekształcaniu się zagrożeń naturalnych w katastrofy opracowane są na podstawie dokumentu Sendai. Zostały przyjęte zasady działania dla ograniczania ryzyka katastrof w latach 2015-2030 (ONZ, 2015). Działania opierają się na czterech priorytetach: zrozumieniu ryzyka wystąpienia katastrofy, wzmocnieniu zarządzania ryzykiem wystąpienia katastrofy w celu zarządzania ryzykiem wystąpienia katastrofy, inwestowaniu w zmniejszenie ryzyka wystąpienia katastrofy w celu uzyskania odporności oraz zwiększeniu gotowości na wypadek wystąpienia katastrofy w celu skutecznego reagowania.