Uczniowie z Jastrzębia-Zdroju w projekcie badawczym na Wydziale Chemicznym
Troje uczniów z Zespołu Szkół nr 6 im. Jana III Sobieskiego z Jastrzębia-Zdroju realizuje projekt badawczy przy współpracy z Wydziałem Chemicznym Politechniki Śląskiej. Mają za sobą pierwsze sukcesy m.in. w ostatniej edycji największej w Polsce imprezy promującej innowacyjność i wynalazczość – International Warsaw Invention Show (IWIS 2022) w Warszawie – zdobyli złoty medal.
Ci uczniowie to: Emilia Basiura – uczennica klasy 4 technikum o profilu technik analityk; Anna Leśny – uczennica klasy 3 technikum o profilu technik analityk; Patryk Olejniczak – uczeń klasy 4 technikum o profilu technik analityk.
Opiekunami projektu są: Jerzy Maduzia (Akademickie Liceum Ogólnokształcące w Rybniku), Barbara Halska (Zespół Szkół Technicznych i Licealnych nr 1 w Warszawie), Maciej Sowa (Wydział Chemiczny, Politechnika Śląska).
Uczniowie badają kinetykę reakcji miedzi z kwasem azotowym(V) w różnych warunkach stężenia i temperatury. Jak tłumaczył jeden z opiekunów projektu dr inż. Maciej Sowa z Wydziału Chemicznego Politechniki Śląskiej, chemia to nauka mocno zakorzeniona w obserwacji zmian, jakie następują po skontaktowaniu (przereagowaniu) różnych substancji ze sobą. – Działem chemii, który zajmuje się określaniem szybkości tych zmian jest właśnie kinetyka. Miedź to metal, który możemy rozpoznać po charakterystycznym czerwono-brązowym zabarwieniu. Kiedy kontaktujemy go z kwasem azotowym(V), czyli jednym z bardzo ważnych produktów pośrednich w przemyśle nawozów sztucznych, następuje reakcja. W podręcznikach w szkole średniej w niezbyt wyczerpującym stopniu tłumaczy się, że co wynika z tej reakcji zależy od stężenia ów kwasu. Kiedy kwas jest stężony (jest go dużo w stosunku do rozpuszczalnika – wody) reakcja biegnie z wytworzeniem dwutlenku azotu – brunatnego, toksycznego gazu. Kiedy zaś kwas jest rozcieńczony wodą, wśród produktów odnajdziemy tlenek azotu(II) – mniej szkodliwy, bezbarwny gaz. Uczniowie odczuwali niedosyt po lekcjach chemii, bo w końcu w jakim stężeniu dokładnie powstaje jeden gaz czy drugi? – mówił.
Gdy poszukiwanie przez nich odpowiedzi w literaturze szkoły średniej spełzło na niczym, ich nauczyciel chemii – pan Jerzy Maduzia – zaproponował przeprowadzenie eksperymentów. Badania początkowo były one prowadzone w laboratorium szkolnym, jednak gdy ta przestrzeń przestała wystarczać, rozpoczęli współpracę z Wydziałem Chemicznym Politechniki Śląskiej.
Uczniowie pasjonują się chemią, a projekt jest przez nich realizowanych w ich wolnym czasie, dodatkowo. – Badania te są dla nas bardzo interesujące, ponieważ pozwalają zrozumieć, jak różne czynniki wpływają na szybkość reakcji chemicznej. Mamy możliwość zbadania, jak zmienia się produkt końcowy w zależności od warunków stężeniowych i temperaturowych. Jest to również doskonała okazja do poznania nowych technik badawczych i metod analizy danych, a także nauki interpretowania wyników badań – podkreślili młodzi badacze.
Po zakończeniu edukacji w technikum, uczniowie planują kontynuować naukę w tym kierunku. – Rozważamy pójście na Wydział Chemiczny Politechniki Śląskiej, gdzie będziemy mieli możliwość zdobycia wiedzy i umiejętności niezbędnych do wykonywania zawodu analityka chemicznego – wskazali.
Uczniowie na swoim koncie mają już pierwsze sukcesy. W ubiegłorocznej edycji największej w Polsce imprezy promującej innowacyjność i wynalazczość – International Warsaw Invention Show (IWIS 2022) w Warszawie – zdobyli złoty medal. Jury doceniło interdyscyplinarne podejście uczniów, którzy łączą sferę naukową (planowana publikacja artykułu na temat badań), dydaktyczną (narzędzie wideo dla uczniów szkół średnich) oraz techniczną (rozwój technologii roztwarzania miedzi z odpadów elektronicznych).
Gratulujemy i życzymy dalszych sukcesów!
Na górnym zdjęciu od lewej: Anna Leśny, Patryk Olejniczak i Emilia Basiura w laboratorium Katedry Chemii Nieorganicznej, Analitycznej i Elektrochemii PŚ.
Na zdjęciu poniżej: stanowisko badawcze do badań nad reakcją miedzi z kwasem azotowym w podwyższonej temperaturze.
