Rozmawiali o wyzwaniach w dydaktyce
W dniach od 22 do 24 października w Katowicach odbywał się Międzynarodowy Kongres Jakości Kształcenia. Politechnika Śląska była aktywnym uczestnikiem wydarzeń kongresowych i znalazła się w centrum dyskusji na temat wzywań w zakresie dydaktyki.
Międzynarodowy Kongres Jakości Kształcenia po raz czwarty zorganizowany był przez uczelnie wchodzące w skład Konsorcjum Akademickiego–Katowice Miasto Nauki. W trakcie czwartej edycji Kongresu dyskutowano przede wszystkim nad kwestiami dotyczącymi innowacji w dydaktyce oraz innowacji w rozwiązaniach systemowych w kontekście dbałości o jakość kształcenia.
Aktywnym inicjatorem i uczestnikiem spotkań i debat pracowników dydaktycznych, nauczycieli akademickich, naukowców i kadry administracyjnej zajmującej się kształceniem była także Politechnika Śląska.
Na Politechnice Śląskiej Kongres rozpoczął się w Sali Senatu od posiedzenia Rady Kształcenia i Uczelnianej Rady ds. Systemu Zapewnienia Jakości Kształcenia PŚ, a następnie w Centrum Aktywności Studenckiej prezentowano ogólnouczelniane projekty dydaktyczne Politechniki Śląskiej.
Tego samego dnia w Katowicach zostały zaprezentowane także rezultaty projektów zrealizowanych we współpracy z innymi śląskimi uczelniami tworzącymi Konsorcjum Akademickie - Katowice Miasto Nauki. Studenci z różnych uczelni i różnych kierunków zajmowali się realnymi wyzwaniami współczesności przy wsparciu opiekunów naukowych. Project Based Learning to metoda kształcenia prowadzona z powodzeniem na Politechnice Śląskiej od kilku lat.
– Kształcenie na bazie takich projektów nie jest nowością na naszej uczelni, ale jest nowością w skali kraju, a nawet poza naszym krajem, nasza Politechnika Śląska wyróżnia się w tym zakresie – podkreśliła prof. dr hab. inż. Beata Orlińska, dyrektor Kolegium Studiów Politechniki Śląskiej. – Taki projekt pozwala na personalizację kształcenia, uczymy studentów przedmiotów inżynierskich, ale dokładamy również takie umiejętności miękkie, jak kreatywne myślenie czy komunikacja, które są cenione na dzisiejszym rynku pracy – dodała prof. Orlińska.
Wszystkie projekty były interdyscyplinarne i łączyły młodych naukowców z różnych kierunków studiów. Jednym z rezultatów wspólnej pracy studentów i nauczycieli akademickich jest prototyp urządzenia, które można wykorzystywać w diagnostyce odmy opłucnowej oraz zatoru powietrznego serca w badaniu post mortem.
– Skonstruowaliśmy prototyp, stworzyliśmy również model 3D, szykujemy się do testów na sali sekcyjnej i dążymy do tego, żeby wytworzyć takie urządzenie, które będzie mogło być w rzeczywistości stosowane w codziennej praktyce medycznej. Byłoby to rozwiązanie, które niezwykle ułatwi diagnostykę, ponieważ obecnie stosowane metody, nie pozwalają na ocenę ilościową gazu, który wydobywa się z jamy opłucnej czy z komór serca – wyjaśniała Aneta Szumska, studentka kierunku lekarskiego Śląskiego Uniwersytetu Medycznego, która po raz pierwszy brała udziału w tego typu projekcie wraz z kolegami i koleżankami z Politechniki Śląskiej. – Kształcenie metodą PBL umożliwia nam przejście od teorii do praktyki, uczy współpracy międzyuczelnianej i pracy grupowej, pozwala poszerzyć horyzonty, zgłębić bardziej dany temat – dodała studentka.
Niektóre projekty naukowe pokazały jak ważna jest komunikacja łącząc osoby zajmujące się dziedzinami, wydawałoby się leżącymi na przeciwnych biegunach, czyli humanistów i chemików.
– To była pełna synergia, zgłębiłyśmy wiedzę na temat zielonej chemii, dowiedziałyśmy się na czym polega kataliza, kiedy jest potrzebna i dlaczego, a z drugiej strony nasi koledzy i koleżanki dowiedzieli się, w jaki sposób o tym mówić, aby ludzie, którzy nie znają się na wzorach chemicznych zrozumieli, dlaczego to jest takie ważne – powiedziała dr Katarzyna Sujkowska, prof. UŚ, Dyrektorka Kolegium Dydaktyki Ogólnouniwersyteckie dodając, że międzyuczelniane spotkania i zderzenie różnych spojrzeń na naukę jest niezwykle rozwijające. – To fantastyczny sposób na personalizację kształcenia oraz uelastycznienie ścieżek kształcenia – dodała naukowczyni.
Indywidualizacja kształcenia była przedmiotem dyskusji podczas panelu w ramach spotkania z uczestnikami projektów.
– Chcemy implementować metodę PBL, zarażać nią inne uczelnie, stąd dyskusja poświęcona szerokiemu jej zastosowaniu w perspektywie naukowców, opiekunów projektów, jak i studentów. Rozmawiamy o ich oczekiwaniach, potrzebach oraz o wyzwaniach, jakie stoją przed organizatorami kształcenia zorientowanego projektowo – powiedziała dr Anna Waligóra, dyrektor Centrum Nowoczesnego Kształcenia Politechniki Śląskiej, która moderowała rozmowę. – Jest to droga innowacyjna, która stanowi alternatywę dla tradycyjnych wykładów, seminariów czy ćwiczeń laboratoryjnych realizowanych w uczelni, a każda innowacja, która daje studentom większe możliwości rozwoju ich kompetencji, także w obszarze kompetencji przyszłości, zapewne jest jednym z elementów działań zapobiegających drop-outom, o czym wiemy na skutek badań, które prowadzimy z naszymi studentami – dodała dr Waligóra.
Warto zaznaczyć, że działalność Dyrektor Centrum Nowoczesnego Kształcenia Politechniki Śląskiej została doceniona. Drugiego dnia podczas oficjalnej inauguracji Kongresu dr Anna Waligóra odebrała wyróżnienie za pracę nad doskonaleniem jakości kształcenia, kreatywność i profesjonalizm z tym związane. Nagrodę wręczył Prorektor ds. Infrastruktury i Inwestycji Politechniki Śląskiej prof. dr hab. inż. Zbigniew Paszenda.
- Każda nagroda motywuje. W tym wypadku tym bardziej, że Centrum Nowoczesnego Kształcenia Politechniki Śląskiej ma dopiero rok. Dzięki zaangażowaniu całej społeczności i przychylności władz udało nam się wiele osiągnąć, ale mamy nadal ambitne plany – przyznała Anna Waligóra.
Oprócz nowej wizji podejścia do dydaktyki, drugiego dnia Kongresu Politechnika Śląska prezentowała także swój głos w sprawie uniwersytetów europejskich. Rektor prof. dr hab. inż. Marek Pawełczyk uczestniczył w debacie nt. dyplomów europejskich, które uznawałyby wykształcenie w różnych krajach europejskich.
- W konsorcjum uniwersytetu europejskiego EURECA-PRO, który Politechnika Śląska współtworzy o temacie wspólnego dyplomu dyskutujemy od bardzo dawna i wydaje się, że wypracowaliśmy już takie rozwiązania, które mogłyby zostać zaadaptowane przez inne kraje członkowskie Unii Europejskiej – przyznał Rektor. - Co więcej, na etapie negocjacyjnym, te nasze rozwiązania były podsuwane i wiem, że z nich korzystano. Wypracowane zostały takie metody, z którymi można by było szybko osiągnąć porozumienie, aby wprowadzić wspólny dyplom europejski – dodał. Uczestnicy debaty zgodnie przyznawali, że zanim europejski dyplom zacznie funkcjonować, uczelnie czeka jeszcze wiele wyzwań w tym zakresie.
Zwieńczeniem drugiego dnia Kongresu z udziałem reprezentantów Politechniki Śląskiej był udział Błażeja Brudnego, Przewodniczącego Samorządu Studenckiego PŚ w debacie pt. „Czy czujemy się dobrze (wy)kształceni? Perspektywa osób studiujących i osób absolwenckich”. Błażej podkreślił, że studenci Politechniki Śląskiej włączani są we wszelkie procesy decyzyjne, co sprawia, że czują się wysłuchani i mają realny wpływ na kształtowanie organizacji życia uczelni.
Kongres był nie tylko okazją do wymiany doświadczeń na poziomie uczelni, ale miał też stanowić bazę inspiracji dla osób i placówek zajmujących się kształceniem już na wcześniejszych etapach. Debata, której inicjatorem była Politechnika Śląska była kolejnym potwierdzeniem, że wpływ na kształcenie młodych ludzi może mieć także współpraca nauczycieli ze szkół z tymi pracującymi w uczelniach.
Jak wiele korzyści może płynąć z partnerstwa uczelni ze szkołami ponadpodstawowymi rozmawiano w ostatnim dniu Kongresu. Naukowcy Politechniki Śląskiej na swoich przykładach opowiedzieli, jak realizują współpracę ze szkołami z regionu oraz jak to wpływa na jakość kształcenia późniejszych studentów. Nauczyciele z kolei oprócz korzyści podkreślili także wyzwania związane z realizowaniem dodatkowych zajęć z pracownikami szkół wyższych. W odpowiedzi na te głosy, Śląska Kurator Oświaty Aleksandra Dyla przyznała, że aktualna podstawa programowa powinna zostać czym prędzej zmieniona, bo nie podąża za aktualnymi wyzwaniami w zakresie kształcenia i tempa rozwoju technologicznego.
Ostatnim, ale równie ważnym tematem dyskusji podczas Kongresu było oficjalne zainaugurowanie programu „Uczelnie Przyszłości”, w który zaangażowała się także Politechnika Śląska.
Projekt współfinansowany jest ze środków Unii Europejskiej w ramach programu Fundusze Europejskie dla Rozwoju Społecznego. Celem projektu jest wdrożenie innowacyjnego Modelu Edukacji Spersonalizowanej (MES) w ramach programów studiów, który opiera się na studenckich indywidualnych projektach innowacyjnych i jest wdrażany w. Założeniem MES jest poprawa skuteczności systemu kształcenia wyższego pod kątem nabywania przez osoby studiujące kluczowych kompetencji w tym umiejętności w zakresie przedsiębiorczości oraz kompetencji przyszłości tzw. 4K: komunikacja, kooperacja, krytyczne myślenie i kreatywność.
Współpraca: Anna Świderska
Zdjęcia: Martin Huć, Katarzyna Siwczyk, Anna Świderska, Oliwia Orządała Uniwersytet Śląski
