Ponad 50 lat w ukryciu
Jerzy Kuwaczka ma obecnie 89 lat. Z radością i w bardzo dobrej formie umówił się na spotkanie, gdy dowiedział się, że chcemy opisać historię aniołów.

– Rozpocząłem pracę w Rybnickim Zjednoczeniu Przemysłu Węglowego w 1961 roku. Zatrudniony byłem jako mechanik w dziale nadzoru budownictwa przemysłowego. Sytuacja, o której rozmawiamy, miała miejsce bodajże cztery lata później – wspomina 89-letni Rybniczanin. – Dowiedzieliśmy się, że ludzie z PZPR nie mogą znieść widoku aniołów i nakazali ich skucie. Nasza reakcja była natychmiastowa. Szybko wymyśliliśmy, jak je ocalić. Postanowiliśmy je ukryć i zasłonić warstwą gipsową, terakotą oraz metaloplastyką. Nie brakowało nam odwagi. Jednomyślnie zaakceptowaliśmy ten pomysł.

Jak wspomina pan Jerzy, zadanie ukrycia aniołów otrzymali budowlańcy. Mieli zrobić to tak, aby ich nie uszkodzić. 89-latek przyznaje, że gdy po latach spogląda na to, w jakim stanie zachowały się figury, niezwykle docenia kunszt fachowców.

– Celowo zrobili to w taki sposób, aby wizerunek aniołów mógł kiedyś zostać ponownie odkryty. Dlatego figury najpierw ostrożnie zagipsowano, a dopiero później pokryto warstwą zaprawy, na której osadzono mozaikę ceramiczną. Zaprojektowano także metaloplastykę przedstawiającą orła z godła państwowego i symbol górniczy. Wszystko wykonano naprawdę tak, aby nie uszkodzić aniołów – tłumaczy Kierowniczka Działu Administracyjno-Technicznego Filii Politechniki Śląskiej w Rybniku Renata Sosna.

I aż trudno w to uwierzyć, ale anioły dosłownie „ukrywały się” przed światem ponad 50 lat. Być może byłoby tak dalej, gdyby nie termomodernizacja budynku, do której doszło w 2018 roku. W gmachu już wtedy mieściło się Centrum Kształcenia Inżynierów – jednostka pozawydziałowa Politechniki Śląskiej. O aniołach przypomniał sobie ówczesny wicedyrektor Stefan Makosz.

– Parę lat wcześniej odwiedził mnie Jerzy Kuwaczka, zdradzając niezwykłą tajemnicę, prosząc, aby przy remoncie gmachu przy ulicy Kościuszki ostrożnie odsłonić anioły – tłumaczy Stefan Makosz. – Opowiedział mi całą historię związaną z nakazem ich skucia oraz pomysłem, by je ukryć. Przypomniałem sobie o tym przy termomodernizacji. Wykuwaniem warstwy wapiennej, a także ściągnięciem metaloplastyki, zajęli się konserwatorzy – Ireneusz Perenc oraz Zenon Baj, którzy do dziś pracują w Filii Politechniki Śląskiej w Rybniku. Można powiedzieć, że każdy odpowiadał za jednego anioła. Robili to z dentystyczną precyzją.

Konserwatorzy powoli odsłaniali kolejne fragmenty aniołów, które po kilkudziesięciu latach znów stały się widoczne i na nowo spoglądają z murów budynku. Metaloplastyka także nie zniknęła, a trafiła w nowe miejsce.

– Znajduje się obecnie przy drzwiach prowadzących do auli – tłumaczy Stefan Makosz. – Nasi konserwatorzy spisali się świetnie. Bardzo to wtedy przeżywaliśmy i czekaliśmy na kolejny odkryty fragment. Byliśmy w szoku, że niektóre detale, takie jak oczy, zachowały się w tak dobrym stanie. Po wszystkim postanowiliśmy podświetlić figury, by godnie się prezentowały i były w nocy wyeksponowane. Bardzo mnie to cieszyło, zarówno wtedy, jak i dziś, że naszych studentów witają aniołowie, bo przecież jako wykładowcy zawsze chcieliśmy naszej młodzieży przychylić nieba.