Nauka płynie z dobrych źródeł – 20 lat Nocy Naukowców
Nauka płynie z dobrych źródeł – pod takim hasłem 11 października 2025 r. odbyła się jubileuszowa – 20. Noc Naukowców Politechniki Śląskiej. Jak zwykle mury naszej uczelni odwiedziło mnóstwo zainteresowanych nauką i tym, czym zajmujemy się na co dzień w naszych laboratoriach.
Warsztaty, pokazy i wykłady – program jubileuszowej Nocy Naukowców Politechniki Śląskiej jak zwykle obfitował w moc atrakcji, które miały zainteresować mieszkańców regionu nauką.
- Po raz kolejny pokazujemy, że nauka może nie tylko uczyć, ale też zachwycać i bawić – zapewniała Sandra Grabowska, Zastępca Dyrektora Centrum Popularyzacji Nauki dr hab. inż. Sandra Grabowska, prof. PŚ.
W tym roku na odwiedzających laboratoria i sale wykładowe Politechniki Śląskiej czekało 200 aktywności przygotowanych przez siedmiuset studentów, doktorantów i pracowników.
- Noc Naukowców jest dla nas wyjątkowym wydarzeniem, bo zapraszamy w nasze mury, otwieramy laboratoria, pokazujemy, jak funkcjonuje Politechnika Śląska. Przy okazji eksperymentów można porozmawiać z naukowcami, a przy okazji można umówić się by w innych wcześniej uzgodnionym momencie spróbować dowiedzieć się więcej o Politechnice Śląskiej, o konkretnej specjalizacji – mówił Rektor Politechniki Śląskiej prof. dr hab. inż. Marek Pawełczyk.
Od kilku lat Noc Naukowców odbywa się jednocześnie we wszystkich kampusach Politechniki Śląskiej, nie tylko w Gliwicach, ale także w Katowicach, Rybniku i Zabrzu, gdzie naukowcy i pracownicy z misją i zaangażowaniem prezentują swoje umiejętności.
- Tymi swoimi aktywnościami chcemy pokazywać, że ucząc się, można się też dobrze bawić. Naszym pokazem chcemy zachęcić do samodzielnego myślenia, do doświadczania i rozumienia skomplikowanych procesów, które pokazujemy tu w prostu sposób – mówił dr hab. inż. Kamil Barczak, pracownik Wydziały Elektrycznego, który prowadził pokazy z wykorzystaniem ciekłego azotu.
W pokazach uczestniczyli zarówno seniorzy jak i dzieci w wieku przedszkolnym. To potwierdzało, że nauką można się interesować bez względu na wiek. Prowadzący zajęcia dla różnych grup wiekowych stawali przed nie lada wyzwaniem, żeby w sposób interesujący opowiadać o tym, czym zajmują się na co dzień w laboratoriach Politechniki Śląskiej.
Chemicy np. zaprosili do przygotowywania kosmetyków z wykorzystaniem naturalnych składników. Na warsztaty wykonywania kremów, balsamów i kul do kąpieli miejsc zabrakło jeszcze przed samym wydarzeniem. Zainteresowaniem cieszyły się też pokazy, podczas których mieszkańcy sami mogli przetestować najciekawsze nowinki technologiczne, opracowywane i wykorzystywane w badaniach przez naukowców Politechniki Śląskiej jak gogle VR, bolidy czy symulatory lotu lub pociągu, a także drony i drukarki 3D.
- Dla mnie bardzo ważna jest aktywność studentów na tym wydarzeniu. W ubiegłym roku zachęcaliśmy ich do współpracy przy Nocy Naukowców, a w tej edycji mocno zaznaczyli swoją obecność. Co więcej, są wśród nich osoby, które rok temu dopiero rozpoczynały studia, a teraz mogą pochwalić się swoimi osiągnięciami. To pokazuje, jak w niewielkim czasie można się tutaj rozwinąć i złapać wiatr w żagle - mówił Prodziekan ds. Infrastruktury i Organizacji Wydziału Transportu i Inżynierii Lotniczej dr inż. Adam Mańka.
W aktywnościach przygotowanych w tym roku w ramach Nocy Naukowców wzięło udział ponad 4 000 osób.
Wydarzenie po raz kolejny było także okazją do wyróżnienia osób, które w sposób szczególny popularyzują naukę. Podczas uroczystej inauguracji Nocy Naukowców wręczono statuetki laureatkom tytułu „Honorowy Popularyzator Nauki Politechniki Śląskiej” oraz „Popularyzator Nauki Politechniki Śląskiej 2024”.
Tytuł „Honorowego Popularyzatora Nauki” otrzymała dr Barbara Solecka z Instytutu Fizyki – Centrum Naukowo-Dydaktycznego oraz dr inż. Aleksandra Mierzejowska z Wydziału Górnictwa, Inżynierii Bezpieczeństwa i Automatyki Przemysłowej. Z kolei tytuł „Popularyzatora Nauki” za rok 2024 otrzymały dr inż. Magdalena Zorychta-Tomsia z Wydziału Mechanicznego Technologicznego, dr inż. Anna Byczek-Wyrostek z Centrum Biotechnologii oraz dr inż. Monika Żogała z Wydziału Górnictwa, Inżynierii Bezpieczeństwa i Automatyki Przemysłowej.
Wyróżnieni zgodnie potwierdzili, że takie nagrody motywują jeszcze bardziej do pracy i prowadzenia dalszych działań.
- To wyróżnienie nie jest tylko moim osiągnięciem, pragnę tutaj serdecznie podziękować moim studentom ze Studenckiego Koła Naukowego Chemików, bo to głównie oni wspierają i motywują mnie do pracy. Wspólnie staramy się rozpowszechniać wiedzę z pogranicza chemii, biologii i fizyki wśród osób, które nas odwiedzają – powiedziała dr inż. Anna Byczek-Wyrostek. - Przyznam również, że rok 2024 był pod tym względem wyjątkowy, gdyż ilość wydarzeń, w których miałam możliwość brać udział była nieporównywalna z poprzednimi latami. Na szczęście nie zniechęciło mnie to do dalszej pracy, bo wierzę, że przekazywanie wiedzy innym może zainspirować ich do niezależnych przemyśleń i krytycznej refleksji.
Popyt na wiedzę jest coraz większy. Potwierdza to rosnące zainteresowanie Nocą Naukowców z roku na rok. Inicjator tego wydarzenia, podczas jubileuszowego wieczoru wspomnień w Klubie Pracowników Politechniki Śląskiej przyznał, że wydarzenie było skazane na sukces od samego początku.
- To nie mogło się nie udać, byłem o tym przekonany – przyznał prof. Jerzy Rutkowski, który w 2005 roku jako dziekan Wydziału Automatyki, Elektroniki i Informatyki Politechniki Śląskiej postanowił wypromować edukację inżynierską. Współpracując z Domem Polsko-Niemieckim w Gliwicach, zatrudnił Dagmarę Sokołowską, specjalistkę ds. funduszy europejskich, która w zaledwie dwa tygodnie po objęciu stanowiska przygotowała projekt „Researchers’ Night”. Projekt miał być realizowany w ramach Programu Działań Maria Skłodowska-Curie. Udało się. Na kanwie tego projektu powstała Noc Naukowców, organizowana do dnia dzisiejszego.
- Kiedy patrzę, jak to wydarzenie się rozrosło, jestem przeszczęśliwy – mówił prof. Rutkowski. - Proszę zwrócić uwagę na to, że potrzebni są pasjonaci naukowcy, którzy mają ochotę dzielić się swoim doświadczeniem i wiedzą z tymi młodymi ludźmi. Podobno w wieku 11-12 lat kształtują się nasze zainteresowania i wybory na przyszłość, to jest odpowiedni moment, żeby spotykać się wtedy z tymi młodymi ludźmi i pokazywać im świat inżynierii, żeby na przyszłość mieć tu studentów i dobrą kadrę – dodał.
Pierwsza Noc Naukowców odbyła się na Wydziale Automatyki, Elektroniki i Informatyki. Ponieważ media społecznościowe jeszcze nie funkcjonowały, promocję oparto na billboardach w Gliwicach oraz tradycyjnych zaproszeniach do szkół. W ten sposób udało się przyciągnąć niemal 200 osób, co było wielkim sukcesem. Dziś uczestników jest o wiele więcej, a atrakcje odbywają się na wszystkich wydziałach, w czterech miastach, w których prowadzi działalność Politechnika Śląska.
Prof. Rutkowski ma nadzieję, że po Nocy Naukowców zostanie coś jeszcze, może w przyszłości w Gliwicach lub regionie powstanie Centrum Nauki. – To byłoby spełnienie marzeń – skwitował.
fot. Rafał Paluszek, Martin Huć
