Centrum Kompetencji w zakresie zarządzania sytuacjami niebezpiecznymi w przemyśle
Na Politechnice Śląskiej powstanie ultranowoczesne Centrum Kompetencji w zakresie bezpieczeństwa, analityki operacyjnej i zarządzania sytuacjami niebezpiecznymi w przemyśle. To efekt porozumienia naszej uczelni z Instytutem Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią Polskiej Akademii Nauk.
W grudniu 2023 roku Politechnika Śląska oraz Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią Polskiej Akademii Nauk z Krakowa, podpisały porozumienie o współpracy w zakresie realizacji programów badawczych, inicjatyw projektowych i prac zleconych zmierzających do poprawy innowacyjności, efektywności technicznej i ekonomicznej gospodarki surowcami mineralnymi Europy.
Porozumienie podpisali prof. Marek Pawełczyk, prorektor ds. nauki i rozwoju oraz prof. Krzysztof Galos, dyrektor Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią Polskiej Akademii Nauk.
Pierwszym wspólnym projektem sygnatariuszy podpisanego porozumienia będzie budowa na Wydziale Górnictwa, Inżynierii Bezpieczeństwa i Automatyki Przemysłowej oraz w Instytucie Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN w Krakowie - Centrum Kompetencji w zakresie bezpieczeństwa, analityki operacyjnej i zarządzania sytuacjami niebezpiecznymi w przemyśle.
Centrum, składające się z sześciu laboratoriów, będzie stanowiło nową jakość w skali europejskiej w zakresie badań i szkoleń, przy wykorzystaniu symulacji i wirtualizacji w warunkach laboratoryjnych sytuacji niebezpiecznych, związanych z cyberzagrożeniami, zagrożeniami naturalnymi oraz przemysłowymi. Miejsce to bazując na najnowszych osiągnięciach automatyki i informatyki przy wykorzystaniu sztucznej inteligencji będzie pozwalało na symulacje procesów przemysłowych, technologicznych oraz sytuacji kryzysowych, łącząc rozproszone systemy monitoringu, sterowania oraz bezpieczeństwa odpowiedzialne za działanie przedsiębiorstwa.
Centrum składać się będzie z sześciu laboratoriów:
Laboratorium nr 1: CYFROWY BLIŹNIAK – stworzenie cyfrowego bliźniaka centrum dyspozytorskiego pozwoli na pełne symulowanie pracy zakładu w warunkach laboratoryjnych i dzięki temu zbudowane zostanie unikalne stanowisko przeznaczone do szkolenia w celu wyuczenia odpowiedniej reakcji na sytuacje nadzwyczajne, w tym również na katastrofy. Laboratorium to będzie głównym elementem Platformy Analiz w czasie rzeczywistym (RelTIP - Real-Time Insights Platform), której budowa umożliwi poprawę efektywności, zminimalizowanie ryzyka awarii, lepsze zrozumienie i zarządzanie złożonymi systemami oraz możliwość przewidywania i reagowania na zmiany w czasie rzeczywistym.
Laboratorium nr 2: ZARZĄDZANIA KRYZYSOWEGO – sytuacje nadzwyczajne obejmują różne zagrożenia, takie jak awarie techniczne, wypadki, ataki cybernetyczne, klęski żywiołowe czy inne wydarzenia, które mogą wpłynąć negatywnie na bezpieczeństwo, ciągłość operacyjną i efektywność produkcji. Planowane laboratorium pozwoli na przeprowadzanie symulacji modelu zarządzania sytuacjami nagłymi w przedsiębiorstwie oraz współdziałanie z krajowym systemem reagowania kryzysowego.
Laboratorium nr 3: AI, ANALITYKI OPERACYJNEJ I PRZETWARZANIA INFORMACJI – stanowić będzie serce budowanego Centrum. Miejsce to będzie zasilało wszystkie 6 laboratoriów naukowo-dydaktycznych, jednocześnie pełniąc funkcję poligonu badawczego dla studentów wydziału w zakresie zapewnienia bezpieczeństwa i cyberbezpieczeństwa systemów automatyki przemysłowej sektora wydobywczo-energetycznego. Pozwoli to na wypełnienie luki w zakresie testowania cyberodporności systemów i urządzeń automatyki wykorzystywanych w przemyśle.
Laboratorium nr 4: ZRÓWNOWAŻONEJ GOSPODARKI SUROWCAMI I ENERGIĄ ma pozwolić na kształcenie i szkolenie inżynierów w interdyscyplinarnym i kompleksowym podejściu do gospodarowania surowcami mineralnymi i energią, począwszy od ich źródeł, poprzez technologie pozyskiwania i użytkowania. Kluczowym elementem laboratorium będą elementy symulacji uciążliwości warunków pozyskania surowców i ich wpływ na powstające zagrożenia. Całość działań zmierzać będzie do intensyfikacji realizacji prac badawczych i aplikacyjnych związanych z transformacją energetyczną, czystym środowiskiem i gospodarką o obiegu zamkniętym w polskiej gospodarce.
Laboratorium nr 5: FOTOGRAMETRII, TELEDETEKCJI I GEOMATYKI – pozwoli na stworzenie podstaw do kształcenia w kierunku najnowocześniejszych technologii związanych z szeroko rozumianą geoinformatyką stosowaną w tym pozyskiwania, przetwarzania, analizowania, udostępniania danych przestrzennych. Laboratorium zajmować się będzie również automatyzacją procesów przetwarzania danych oraz harmonizacją i integracją obiektowych baz danych.
Laboratorium nr 6: ŚWIADOMOŚCI SYTUACYJNEJ – stanowić będzie niejako mózg budowanego Centrum. System świadomości sytuacyjnej dla przemysłu to zaawansowana platforma monitoringu, analizy i reakcji w czasie rzeczywistym w środowisku przemysłowym. Główne założenia tego systemu obejmują między innymi integrację danych z różnych źródeł, takich jak czujniki, systemy monitorowania, bazy danych i urządzenia pomiarowe, co pozwoli uzyskać kompleksowy obraz sytuacji. Wiedza ta daje możliwość przeciwdziałania oraz właściwej reakcji na sytuacje nadzwyczajne
Centrum Kompetencji w zakresie bezpieczeństwa, analityki operacyjnej i zarządzania sytuacjami niebezpiecznymi w przemyśle, pozwoli stworzyć jeden z najnowocześniejszych, w tej części Europy, ośrodków dydaktyczno-naukowych kształcących w zakresie bezpieczeństwa w dużych przedsiębiorstwach przemysłowych. Ośrodek umożliwi odpowiedzialne kształcenie w zawodach, w których ogromne znaczenie mają procesy informacyjno-decyzyjne związane z zarządzaniem bezpieczeństwem i efektywnością dużych przedsiębiorstw przemysłowych.
