Jak Politechnika Śląska Opla budowała
Fabryka Opla w Gliwicach powstała pod koniec lat 90. Pierwszą łopatę pod jej budowę wbito w 1996 roku, natomiast produkcja ruszyła dwa lata później. Jak podaje Wikipedia, o budowę tej najnowocześniejszej na świecie fabryki, należącej do amerykańskiego koncernu General Motors, ubiegało się blisko sto miast. W połowie lat 90. podjęto decyzję, że powstanie ona w Gliwicach. Jednym z orędowników zlokalizowania tej fabryki właśnie tutaj, był profesor Andrzej Pawlak, który doktorat obronił na Politechnice Śląskiej.
Budowa fabryki Opla otworzyła drzwi Strefy Ekonomicznej w Gliwicach dla innych firm. Koncern stworzył miastu referencje i kolejni inwestorzy zaczęli lokować swoje zakłady produkcyjne w Gliwicach. Decyzja GM, aby fabryka Opla została zbudowana właśnie tutaj, została podjęta przy dużym udziale i skutecznym lobbingu profesora Andrzeja Pawlaka, który stopień naukowy doktora uzyskał na wydziale Elektrycznym Politechniki Śląskiej. Choć informacji o udziale profesora w rządowych negocjacjach, dotyczących wyboru lokalizacji fabryki w Gliwicach, nie znajdziemy na oficjalnych stronach urzędowych, to jego wpływ na tę decyzję jest nie do przecenienia. Naukowiec, który od początku lat 80. pracował w Research & Development General Motors w Stanach Zjednoczonych, był współgospodarzem spotkania z rządową delegacją z Polski, która prowadziła rozmowy w sprawie lokalizacji fabryki w Polsce.
Profesor Andrzej Pawlak w 1971 roku ukończył Wydział Elektryczny Politechniki Poznańskiej. Po studiach został tam asystentem, jednak po roku pracy trafił na staż do nowo wybudowanej, na licencji Firmy HITACHI, Fabryki SILMA w Sosnowcu. Naukowiec pozostał tutaj i podjął studia doktoranckie na Wydziale Elektrycznym Politechniki Śląskiej. Doktorat na temat „Wpływu kształtu pola wzbudzenia na parametry silnika prądu stałego małej mocy o magnesach trwałych”, którego promotorem był prof. Tadeusz Glinka, obronił w roku 1981.
Krótko po obronie prof. Andrzej Pawlak wyjechał do USA, gdzie podjął pracę w Centrum Badawczo-Rozwojowym General Motors w Warren, w stanie Michigan. W czasie kilkunastu lat pracy naukowiec otrzymywał najtrudniejsze zadania, opracowywał narzędzia oraz technologie dla wielu przełomowych, innowacyjnych rozwiązań elementów, podzespołów i systemów samochodowych i medycznych. Profesor jest autorem i współautorem ponad stu pięćdziesięciu patentów i dwustu publikacji. W roku 1995 został wyróżniony amerykańskim „Oskarem” w dziedzinie techniki. W 1999 roku został wybrany i zaproszony przez IRS (Industrial Research Institute , powołanego przez Prezydenta USA do koordynacji rozwoju nowych technologii), do specjalnego zespołu naukowców. Ich celem było opracowanie koncepcji rozwoju innowacyjnych technologii dla Stanów Zjednoczonych w Nowym Milenium 2000. Profesor przedstawił trzy nowe paradygmaty, które się w pełni potwierdziły i zawiadują rozwojem technologii w nowym tysiącleciu.
Prof. Andrzej Pawlak jest także laureatem dorocznej nagrody IRS za całokształt osiągnięć naukowo- badawczo-wdrożeniowych. Otrzymał ją w 1996 roku i jak dotąd jest jedynym przedstawicielem branży samochodowej i jedynym Polakiem, który został wyróżniony tą prestiżową nagrodą. W czasie jej wręczania, w ekskluzywnym prezydenckim hotelu w Del Colorado w Kalifornii, obecni byli najważniejsi przedstawiciele amerykańskiego i japońskiego przemysłu. Prezydent General Motors przedstawił zgromadzonym profesora Andrzeja Pawlaka jako Najlepszego z Najlepszych (Best of the Best) i jako pierwszy złożył mu gratulacje.
Sukcesy profesora miały niebagatelny wpływ na wybór jego osoby na przedstawiciela General Motors, podczas rozmów z polską delegacją. Kiedy do Stanów Zjednoczonych przyjechali przedstawiciele polskiego rządu z ówczesnym Wiceministrem Gospodarki Tadeuszem Soroką na czele, prezydium GM zleciło profesorowi przedstawienie referatu oraz prezentacji dla polskiej delegacji. Spotkanie odbyło się w siedzibie General Motors Research, w Centrum Technologii GM w Warren. Profesor Pawlak podczas swojej wypowiedzi z dumą podkreślił, że urodził się i wykształcił w Polsce, podziękował tłumaczowi i referat przedstawił w języku polskim, czym zaskoczył polską delegację.
Wybór Profesora Andrzeja Pawlaka na współgospodarza przyjęcia polskiej delegacji, był przemyślany przez General Motors. Zarząd GM miał poważne obawy jaki poziom będzie reprezentowała przyszła polska kadra inżynierska fabryki Opla. Jednak profesor swoim wieloletnim działaniem, wiedzą i sukcesami otworzył drzwi do tej decyzji, zwłaszcza, że oficjalnie optował za budową fabryki w Gliwicach. Kluczowym argumentem było przeświadczenie przedstawicieli GM, że poziom wykształcenia i przygotowania technicznego przyszłej kadry inżynierskiej fabryki Opla, będzie zbliżony do poziomu wiedzy profesora, który był przecież absolwentem Politechniki Śląskiej, a jego przełomowe osiągnięcia naukowo-badawczo-wdrożeniowe, przyniosły korporacji ponad 5 mld $ dochodu. Za swoją działalność profesor otrzymał największą ilość nagród w historii General Motors, w tym cztery nagrody im. Karola Ketteringa. To wszystko zdaniem prezydium GM świadczyło o światowej klasie miejsca jego wykształcenia, którym jest Polska, a w szczególności Politechnika Śląska. Były to wystarczające referencje dla koncernu.
Podczas swojej wizyty w USA delegacja polska wskazała trzy miasta jako ewentualne miejsca fabryki. Gliwice były na ostatnim miejscu. Jednak dla Prezydium GM wybór był oczywisty, które miasto należy wybrać i wskazało Gliwice. W dniu otwarcia fabryki w maju 1998 roku, prof. Andrzej Pawlak przyjechał prywatnie do Gliwic. Z inicjatywy prof. Tadeusza Glinki, naukowiec spotkał się wtedy z ówczesnym prezydentem miasta Zygmuntem Frankiewiczem. Było to jedyne spotkanie z władzami miasta, mimo, że profesor często przyjeżdżał do Polski i do Gliwic, na Politechnikę Śląską. Podczas swoich wizyt w Polsce prof. Andrzej Pawlak przyjmowany był przez najwyższych przedstawicieli władz, m.in. Prezydenta Andrzeja Dudę, Marszałka Senatu Stanisława Karczewskiego, a także przez Rektorów Politechniki Śląskiej, Akademii Górniczo-Hutniczej, Politechniki Warszawskiej, Łódzkiej i Poznańskiej.
Andrzej Pawlak w roku 2009 otrzymał, od Prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego, tytuł naukowy profesora. Podstawą postępowania nominacyjnego, które przeprowadziła Rada Wydziału Elektrycznego Politechniki Śląskiej, był dorobek naukowy, patenty i książka „Sensors and Actuators in Mechatronics Design and Applications”. Wydawca: Taylor&Francis. Wniosek zatwierdziła ówczesna Centralna Komisja ds. Stopni i Tytułów Naukowych. Książka została przetłumaczona i wydana także w Chinach. Jest, jako podręcznik akademicki, polecana na wielu uniwersytetach w USA, Kanadzie, Europie, Ameryce Południowej i w Chinach.
We wstępie książki Andrzej Pawlak napisał, że wykształcenie uzyskał w Polsce, a doktorat na Politechnice Śląskiej w Gliwicach. W latach 2008-2012 prof. Andrzej Pawlak był Wizytującym Profesorem Lawrence Technological University, Southfield, MI, a w latach 2010-2015 na Stanford University, CA. Na prowadzonych wykładach przedstawiając się mówił, że stopnie naukowe uzyskał na Politechnice Śląskiej. Jest to promocja wysokiego poziomu wykształcenia, które uzyskują absolwenci naszej Uczelni.
Profesor chętnie dzielił się swoją wiedzą na nieodpłatnych wykładach dla doktorantów i pracowników Politechniki Śląskiej. Doktoranci z Wydziału Mechanicznego Technologicznego wyjeżdżali do Niego do USA na staż. W 2014 roku profesor otrzymał Perłę Honorową Polskiej Gospodarki w dziedzinie nauki przyznawaną przez Redakcję Polish Market.
tekst: Tadeusz Glinka
redakcja: Jolanta Skwaradowska
zdjęcia: arch. prywatne
Tekst pochodzi z Biuletynu 11 (371) 2024
