Biblioteka Politechniki Śląskiej

W celu organizacji całego projektu badawczego tworzony jest plan zarządzania danymi (ang. Data Management Plan – DMP), polegający na zaplanowaniu procedur związanych z pozyskiwaniem, przetwarzaniem i udostępnianiem danych badawczych. Aktualnie DMP stanowi obowiązkowy element wniosku o finansowanie projektów badawczych składanych do Narodowego Centrum Nauki.

Kwestie i zagadnienia zawarte w DMP dla wniosków składanych do NCN:

1. Opis danych oraz pozyskiwanie lub ponowne wykorzystanie dostępnych danych

1.1.  Sposób wytwarzania lub pozyskiwania danych badawczych: dokumentacja ich pochodzenia; organizacja danych; zapisywanie (struktura katalogowa, nazewnictwo plików) i odczytywanie danych (oprogramowanie i narzędzia).

1.2.  Charakterystyka danych badawczych: dane cyfrowe czy analogowe; dane własne czy zamawiane; dane surowe czy przetworzone; rozmiary i formaty danych.

2. Dokumentacja i jakość danych

2.1.  Informacje (metadane) o danych badawczych: metadane identyfikujące autora (np. ORCID ID) i projekt; schemat metadanych (np. DataCite, DDI); dokumentacja organizacji danych (np. plik README, książka kodowa).

2.2.  Wykazanie wysokiej jakości danych: procedury poprawności danych; procedury powtórzenia badań w celu weryfikacji; procedury zabezpieczenia danych przed obcą ingerencją.

3. Przechowywanie i tworzenie kopii zapasowych podczas badań

3.1.  Dostęp do wyników badań: przechowywanie danych w bezpiecznych miejscach (ograniczonych dostępem i hasłem); tworzenie 2-3 kopii zapasowych – na innych nośnikach, tj. dysk, chmura (patrz: usługa Next Cloud na PŚ).

3.2.  Ochrona danych: procedury przy istnieniu danych wrażliwych; procedury na skutek zgubienia lub zniszczenia danych.

4. Wymogi prawne, kodeksy postępowania

4.1.  Przetwarzanie danych osobowych: opis stosowanej polityki RODO, ale wyłącznie wtedy gdy badania tego dotyczą (patrz: Zarządzenie w sprawie Polityki ochrony danych osobowych na Politechnice Śląskiej).

4.2.  Własność intelektualna: kto ma prawo do danych, czy można je udostępniać i na jakich licencjach (patrz: Regulamin zarządzania własnością intelektualną na PŚ; Regulamin korzystania z infrastruktury badawczej PŚ); przy wyborze otwartego dostępu do danych zastosować otwarte licencje (np. CC – Creative Commons lub GNU General Public License).

5. Udostępnianie i długotrwałe przechowywanie danych

5.1.  Udostępnianie danych: kiedy (np. w trakcie badań lub przed ukazaniem się publikacji), gdzie (repozytorium danych badawczych); jak długo (minimum 10 lat); czy są ograniczenia lub przeciwskazania (np. embargo, komercjalizacja badań).

5.2.  Repozytorium danych: wybór repozytorium za pomocą wyszukiwarki Registry of Research Data Repositories – dla danych badawczych tzw. nieprezentacyjnych (np. pomiary, pliki analityczne, widma, wydruki) można wskazać Zenodo; ewentualnie dla opracowanych publikacji i prezentacji multimedialnych (plików w formacie PDF) można wskazać instytucjonalne repozytorium publikacji pracowników Politechniki Śląskiej RePolis.

5.3.  Użytkowanie danych: stosowane metody i narzędzia; posiadanie licencji na oprogramowania.

5.4.  Identyfikacja danych: nadawanie w ramach repozytorium identyfikatorów DOI – zarówno Zenodo jak i RePolis.

6. Zadania związane z zarządzaniem danymi oraz zasoby

6.1.  Data Steward (tzw. opiekun danych): kompetencje osoby odpowiedzialnej za dane pełni zazwyczaj Kierownik Projektu (lub inny wskazany uczestnik) – na PŚ nikt nie pełni tej funkcji.

6.2.  Koszty utrzymania danych: ewentualne wynagrodzenie dla opiekuna danych; opłaty za utrzymanie danych na serwerze (wziąć pod uwagę wielkość danych i czas archiwizacji); czy są w ogóle koszty?