KATEDRA OCHRONY POWIETRZA

W swoich dotychczasowych badaniach najwięcej uwagi poświęciła węglom i procesom ich przetwórstwa, w tym emisji metali ciężkich towarzyszącej pirolizie oraz spalaniu węgla.

W ostatnich latach zajmuje się głównie badaniami dotyczącymi form występowania pierwiastków śladowych w pyle grubym i drobnym. Badania dotyczą bardzo aktualnej tematyki związanej z zanieczyszczeniem powietrza pyłem, co skutkuje sytuacjami smogowymi szczególnie na Górnym Śląsku, ale także w wielu innych aglomeracjach. Nowatorskim elementem tych badań jest ocena narażenia zdrowotnego dla ludności w wyniku ekspozycji na zanieczyszczone przez cząstki pyłów powietrze uwzględniające również wpływ niskiej emisji. Wyniki tych badań mają istotny wkład w zakresie jakości powietrza atmosferycznego i oceny ryzyka zdrowotnego.

W latach 2013 – 2016 r. Elwira Zajusz-Zubek była kierownikiem projektu badawczego Nr 08/020/PBU13/0003 (PBU/7/RIE2/2013/505) finansowanego przez NCN pt.: „Ocena form występowania wybranych pierwiastków śladowych w pyle całkowitym (TSP), pyle zawieszonym (PM10) i we frakcji respirabilnej (PM2,5) oraz opadzie pyłu pobranych w otoczeniu pracujących obiektów energetycznych i koksowni”. Wyniki tych badań zostały opublikowane m.in. w monografii habilitacyjnej. W 2017 roku Elwira Zajusz-Zubek uzyskała stopień doktora habilitowanego nauk technicznych w dyscyplinie inżynieria środowiska.

W 2018 r. Elwira Zajusz-Zubek była kierownikiem projektu edukacyjnego Nr 08/020/WFS18/0016 (FOS/1/RIE2/2018/0) dofinansowanego przez WFOŚiGW w Katowicach, pt.: „Zakup mobilnego laboratorium pomiarów imisji zanieczyszczeń powietrza”.

Od września 2017 jest kierownikiem Katedry Ochrony Powietrza.

Nagrody:

• krajowe:

1. Zespołowa Nagroda Rektora Politechniki Śląskiej stopnia III dla dr hab. inż. Elwiry Zajusz-Zubek, prof. PŚ za osiągnięcia organizacyjne, Politechnika Śląska, 14.10.2019 r.
2. Indywidualna Nagroda Rektora Politechniki Śląskiej stopnia III dla dr hab. inż. Elwiry Zajusz-Zubek za osiągnięcia naukowe, Politechnika Śląska, 24.10.2018 r.
3. Zespołowa Nagroda Rektora Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach stopnia III w zakresie działalności naukowej dla dr inż. Elwiry Zajusz-Zubek za cykl publikacji z dziedziny epidemiologii środowiskowej dotyczącej ryzyka zdrowotnego populacji zamieszkałej w Województwie Śląskim, Katowice, 6.12.2011 r.
4. Zespołowa Nagroda Rektora Politechniki Śląskiej stopnia I dla mgr inż. Elwiry Zajusz-Zubek za osiągnięcia w dziedzinie naukowej, Politechnika Śląska, 14.10.1998 r.

• międzynarodowe:

1. Nagroda Międzynarodowego Komitetu 24 Międzynarodowej Konferencji Pitsburgh Coal Conference w Johannesburgu (RPA) w kategorii "Najlepszy Poster" przyznana zespołowi Politechniki Śląskiej w składzie Koszorek A., Mianowski A., Radko T., E. Zajusz-Zubek, Behavior of zinc in cokemaking process of coal blends with scrap tires granulates, 2007.

Wybrane artykuły naukowe:

Dynamics of trace elements release in a coal pyrolysis process. Zajusz-Zubek E., Konieczyński J. Fuel, 82:10 (2003), pp. 1281-1290, doi: https://doi.org/10.1016/S0016-2361(03)00031-0

Coal cleaning versus the reduction of mercury and other trace elements emissions from coal combustion processes, Zajusz-Zubek E., Konieczyński J., 2014, Archives of Environmental Protection, 40:1, p. 115-127, doi: http://www.degruyter.com/view/j/aep.2014.40.issue-1/aep-2014-0012/aep-2014-0012.xml

Trace elements speciation of submicron particulate matter (PM1) collected in the surroundings of power plants. Zajusz-Zubek E., Kaczmarek K., Mainka A. International Journal of Environmental Research and Public Health. 12 (2015) pp. 13085-13103 doi: 10.3390/ijerph121013085

Evaluation of highly mobile fraction of trace elements in PM10 collected in Upper Silesia (Poland): preliminary results. Zajusz-Zubek E., Mainka A., Korban Z., Pastuszka J. Atmospheric Pollution Research 6:6 (2015) pp. 961-968 doi: https://doi.org/10.1016/j.apr.2015.05.001

Ocena form występowania pierwiastków śladowych w pyle zawieszonym (PM10) i we frakcji respirabilnej (PM2,5) w otoczeniu pracujących elektrowni węglowych i koksowni w okresie letnim. Zajusz-Zubek E. Gliwice: Wydaw. Politechniki Śląskiej, (2016) 127 s.

Fractionation of trace elements and human health risk of submicron particulate matter (PM1) collected in the surroundings of coking plants. Zajusz-Zubek E., Radko T., Mainka A. Environmental Monitoring and Assessment 189:8 (2017) pp.1-19, no. 389, doi: https://doi.org/10.1007/s10661-017-6117-x

Zanieczyszczenia powietrza w Polsce: stan, przyczyny, skutki, koncepcja niezbędnych badań. Zanieczyszczenia powietrza w Polsce: stan, przyczyny, skutki. Raport. Red.: Lucjan Pawłowski. Lublin [Komitet Inżynierii Środowiska. Polska Akademia Nauk]. Zajusz-Zubek E. (2019) s. 24-30.

Dendrograms, heat maps and principal component analysis - the practical use of statistical methods for source apportionment of trace elements in PM10. Zajusz-Zubek E., Mainka A., Kaczmarek K. Journal of Environmental Science and Health, Part A Toxic/Hazardous Substances and Environmental Engineering (2019) pp. 1-8, doi: https://doi.org/10.1080/10934529.2019.1670026

Acute FeNO and blood pressure responses to air pollution exposure in young adults during physical activity. Kocot K., Barański K., Melaniuk-Wolny E., Zajusz-Zubek E., Kowalska M. International Journal of Environmental Research and Public Health 17:23 (2020), pp. 1-12, no. 9012, doi: https://doi.org/10.3390/ijerph17239012

Bioavailability of elements in atmospheric PM2.5 during winter episodes at Central Eastern European urban background site. Juda-Rezler K., Zajusz-Zubek E., Reizer M., Kurek E., Bulska E., Klejnowski K. Atmospheric Environment 245 (2021) no. 117993 doi: https://doi.org/10.1016/j.atmosenv.2020.117993

Prowadzone przedmioty:

Monitoring środowiska

Ochrona powietrza

Pomiary zanieczyszczeń powietrza

Wybrane zagadnienia z ochrony powietrza