Politechnika Śląska została kreowana dekretem Prezydium Krajowej Rady Narodowej z dnia 24 marca 1945 roku, jako Państwowa Szkoła Akademicka. Wśród czterech powołanych wtedy jednostek organizacyjnych nowej uczelni był Wydział Inżynieryjno- Budowlany, którego kontynuatorem jest obecny Wydział Budownictwa.

Katedra Mechaniki i Mostów kontynuuje tradycje i działalność naukowo-dydaktyczną wielu instytutów, katedr i zakładów jakie istniały na Wydziale Budownictwa i jemu pokrewnych, w tym powstałych u zarania Politechniki Śląskiej w roku 1945 Katedry Mechaniki Budowli, Katedry Mechaniki i Wytrzymałości Materiałów i Katedry Budownictwa Mostów oraz powstałych później Instytutu Układów Dynamicznych i Instytutu Mechaniki Teoretycznej. W czasie ponad 70 lat istnienia Politechniki Śląskiej jednostki te podlegały licznym przekształceniom, aby 1.09.2017 dotychczasowa Katedra Teorii Konstrukcji Budowlanych o symbolu RB5 i Katedra Mechaniki i Mostów o symbolu RB8 zostały połączone w jedną o symbolu pierwszej i nazwie drugiej. Kierownikiem Katedry jest dr hab. inż. Ryszard Walentyński, prof. Pol. Śl.

Katedra Teorii Konstrukcji Budowlanych (do 2017)

Katedra Teorii Konstrukcji Budowlanych powstała w roku 1994 w wyniku połączenia dwóch Zakładów Instytutu Konstrukcji Budowlanych: Inżynierii Miejskiej i Wytrzymałości Materiałów oraz Mechaniki Budowli. Zakłady te zostały utworzone wraz z Instytutem w roku 1971 i wywodzą się z dwóch Katedr, które zostały powołane w roku 1945 na Wydziale Inżynieryjno-Budowlanym. Były to: Katedra Mechaniki Teoretycznej i Wytrzymałości Materiałów kierowana kolejno przez zast. prof. dra inż. Mieczysława Sąsiadka, zast. prof. mgra inż. Mariana Janusza i prof. dra inż. Włodzimierza Burzyńskiego oraz Katedra Statyki Budowli kierowana przez zast. prof. dra inż. Edmunda Szczepaniaka. Katedry te zmieniły w minionym 50-leciu swoje nazwy i były przenoszone na różne wydziały w związku ze zmianami organizacyjnymi podejmowanymi na Politechnice Śląskiej.

Katedra Mechaniki Teoretycznej i Wytrzymałości Materiałów zmieniła w roku 1953 nazwę na Katedrę Mechaniki i Wytrzymałości Materiałów. Była kierowana przez prof. dra inż. Mariana Janusza i wchodziła w skład Wydziału Inżynieryjno-Budowlanego. Katedra Statyki Budowli kierowana przez prof. dra inż. Edmunda Szczepaniaka została zaś przeniesiona na nowo utworzony Wydział Budownictwa Przemysłowego. W tym samym roku Katedry Mechaniki i Wytrzymałości Materiałów oraz Statyki Budowli zostały przeniesione na Wydział Mechaniczny i egzystowały w charakterze zakładów o nie zmienionej nazwie w Katedrze Mechaniki. Dwa lata później obie Katedry zostały przeniesione na Wydział Budownictwa Przemysłowego i Ogólnego. Katedra Statyki Budowli zmieniła przy tym nazwę na Katedrę Mechaniki Budowli i jej kierownikiem po prof. drze inż. Edmundzie Szczepaniaku został prof. dr inż. Zbigniew Budzianowski.

W roku 1969 obie Katedry weszły w skład Katedry Teorii Konstrukcji utworzonej na Wydziale Budownictwa i Architektury, kierowanej przez prof. dra inż. Mariana Janusza. Dwa lata później, jak wspomniano na początku, obie Katedry weszły w skład utworzonego na Wydziale Budownictwa Instytutu Konstrukcji Budowlanych w charakterze Zakładów: Inżynierii Miejskiej i Wytrzymałości Materiałów kierowanego kolejno przez prof. zw. dra inż. Mariana Janusza, doc.dra.inż. Szczepana Wyrę i doc. dra hab.inż. Antoniego Motyczkę oraz Mechaniki Budowli kierowanego początkowo przez prof.dra inż. Zbigniewa Budzianowskiego, a potem przez prof. dra hab. inż. Feliksa Andermana.

Od 1997 roku Kierownikiem Katedry był Prof. dr hab. inż. Andrzej Wawrzynek. W Katedrze (od roku ak. 2003/04) funkcjonowały dwa Zakłady: Zakład Wytrzymałości Materiałów i Mechaniki Budowli oraz Zakład Mechaniki Teoretycznej.

Od roku ak. 2006/07 z Katedry wydzielony został Zakład Mechaniki Teoretycznej, który został przekształcony w niezależną Katedrę Mechaniki Teoretycznej. Wobec tego likwidacji uległ podział na Zakłady.