Czynniki biologiczne
oznaczają drobnoustroje, włącznie z tymi, które zostały zmodyfikowane genetycznie, hodowle komórkowe i wewnętrzne pasożyty ludzkie, mogące być przyczyną zakażenia i alergii lub zatrucia. [1] Dyrektywa 2000/54/WE

SZKODLIWE CZYNNIKI BIOLOGICZNE
Klasyfikacja szkodliwych czynników biologicznych


- Zabronione jest spożywanie posiłków, napojów, przechowywanie odzieży wierzchniej oraz skażonych odpadów
w pomieszczeniu, w którym wykonywane są prace ze szkodliwymi czynnikami biologicznymi; - Przy pracach z czynnikiem biologicznym należy posługiwać się wyłącznie sprawnym sprzętem laboratoryjnym;
- Odzież robocza oraz wyposażenie ochronne musi być przechowywane oddzielnie od innej odzieży;
- Pracownicy wykonujący prace ze szkodliwym czynnikiem biologicznym mają obowiązek stosowania środków ochrony indywidualnej;
- Pomieszczenia w których znajdują się szkodliwe czynniki biologiczne muszą być wyposażone w urządzenia do przemywania oczu i/lub środki odkażające skórę;
- Urządzenia ochronne powinny być na bieżąco czyszczone oraz naprawiane w przypadku usterki lub wymieniane przed dalszym użyciem.
Pracownicy oraz studenci Politechniki Śląskiej powinni zostać zapoznani z instrukcjami bezpiecznej i higienicznej pracy, z zasadami bezpiecznej pracy w laboratoriach jak również powinni zapoznać się i stosować do procedur bezpiecznego postępowania z czynnikiem biologicznym. |
|
- Zapewnienie pracownikom Politechniki Śląskiej bezpiecznych warunków spożywania posiłków i napojów.
- Wyposażenie pracownika w odpowiednie środki ochrony indywidualnej i przechowywania ich w wyraźnie oznakowanym miejscu.
- Zapewnienie właściwych pomieszczeń, urządzeń higieniczno – sanitarnych, środków higieny osobistej oraz, jeżeli to konieczne środków do odkażania skóry lub błon śluzowych.
- Stworzenie i stosowanie procedur:
- pobierania, transportu oraz przetwarzania próbek
- dezynfekcji,
- umożliwiających bezpieczne usuwanie i postępowanie ze skażonymi odpadami.
- Zapewnienie bezpiecznych warunków odkażania, czyszczenia, a w razie konieczności niszczenia odzieży, środków ochrony indywidualnej i wyposażenia, które uległy skażeniu szkodliwym czynnikiem biologicznym.
- Dostarczenia pracownikom oraz studentom aktualnych pisemnych instrukcji postępowania ze szkodliwym czynnikiem biologicznym, obejmujących także procedurę postępowania ze szkodliwym czynnikiem biologicznym w razie:
- awarii lub wypadku związanych z uwolnieniem się szkodliwego czynnika biologicznego,
- narażenia na szkodliwy czynnik biologiczny zakwalifikowany do grupy 3. lub 4. zagrożenia.
- Niezwłocznego informowania wszystkich pracowników narażonych w wyniku awarii lub wypadku lub ich przedstawiciela o tym zdarzeniu, jeżeli mogło ono spowodować uwolnienie się szkodliwego czynnika biologicznego, a także o jego przyczynach oraz podjętych i proponowanych środkach mających na celu opanowanie sytuacji.
- Podjęcie natychmiastowych działań mających na celu likwidację przyczyn i skutków zaistniałej awarii lub wypadku.
- Zgłaszania awarii lub wypadku związanego z uwolnieniem się szkodliwego czynnika biologicznego
W każdym pomieszczeniu laboratoryjnym powinien znajdować się sprzęt przeciwpożarowy i sprzęt ochrony osobistej (np. okulary, rękawice, maski i inne)
W celu ochrony pracowników przed zagrożeniami spowodowanymi przez szkodliwy czynnik biologiczny należy stosować wszelkie możliwe środki eliminującej narażenie lub ograniczające stopień tego narażenia. W celu zapobiegania i redukcji przypadkowego przeniesienia lub uwolnienie szkodliwego czynnika biologicznego stosuje się odpowiednie środki hermetyczności.
Środki hermetyczności i stopnie hermetyczności do laboratoriów:
Zatwierdzony proces inaktywacji w celu bezpiecznego usuwania zwłok zwierzęcych wymagany, jeżeli dotyczy. Przy pracy z czynnikami biologicznymi z grupy zagrożenia 3 zgodnie z załącznikiem nr 1 do rozporządzenia, przy których zastosowano w tym załączniku oznaczenie „**”, jest dopuszczalna rezygnacja ze stosowania:
- a) powietrza wprowadzanego i wyprowadzanego z miejsca pracy przez filtry (HEPA (2)) lub podobne,
- b) zatwierdzonego procesu inaktywacji w celu bezpiecznego usuwania zwłok zwierzęcych.
(2) HEPA – wysokosprawny filtr powietrza.
(3) Śluza powietrzna. Wejście musi się odbywać przez śluzę powietrzną, która jest pomieszczeniem odizolowanym od laboratorium. Strona czysta śluzy powietrznej musi być odseparowana od strony ograniczonego wstępu pomieszczeniem z prysznicami lub szatnią i najlepiej z drzwiami ryglowanymi od wewnątrz.
Kierownicy wszystkich jednostek, w których występują szkodliwe czynniki biologiczne zobowiązani są do prowadzenia rejestru szkodliwych czynników biologicznych zgodnego z Zarządzeniem nr 257/2020 Rektora Politechniki Śląskiej z dnia 30 października 2020 r. oraz do przesyłania uzupełnionego rejestru do Inspektoratu BHP. Rejestr szkodliwych czynników biologicznych powinien zostać wysłany do Inspektoratu przynajmniej 1 raz w roku.
W przypadku jakiejkolwiek czynności mogącej stwarzać ryzyko wystąpienia narażenia na działanie czynników biologicznych należy ustalić rodzaj, stopień oraz czas trwania narażenia pracowników w celu umożliwienia oceny stopnia wszelkiego zagrożenia dla zdrowia lub bezpieczeństwa pracowników oraz ustanowienia środków ostrożności, które należy podjąć.
W przypadku czynności wiążących się z narażeniem na działanie kilku grup czynników biologicznych, ryzyko określane jest na podstawie zagrożeń wywoływanych przez wszystkie obecne niebezpieczne czynniki biologiczne.
Wymienioną powyżej ocenę, przeprowadza się na podstawie wszystkich dostępnych informacji z uwzględnieniem:
- klasyfikacji czynników biologicznych stanowiących lub mogących stanowić niebezpieczeństwo dla zdrowia ludzi ( wykaz szkodliwych czynników biologicznych)
- zaleceń właściwych władz wskazujących na konieczność kontroli czynników biologicznych w celu ochrony zdrowia pracowników, jeżeli w wyniku wykonywania pracy pracownicy są lub mogą być narażeni na działanie takich czynników biologicznych;
- informacji na temat chorób, które mogą wystąpić w następstwie pracy wykonywanej przez pracownika;
- potencjalnego działania alergizującego lub toksycznego, występującego w wyniku wykonywanej przez pracownika pracy;
- wiedzy na temat choroby na którą stwierdzono, że cierpi pracownik i która ma bezpośredni związek z jego pracą.
Informację dotyczącą użycia szkodliwego czynnika biologicznego w celach naukowo-badawczych należy przekazać do Inspektoratu BHP co najmniej 30 dni przed dniem użycia po raz pierwszy zakwalifikowanego do grupy zagrożenia 2-4.
Pomieszczenia, w których występuje biologiczne zagrożenie z grup 2–4 powinny być oznakowane znakiem ostrzegawczym
art. 2221 § 3 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (j.t. Dz. U. z 2020 r. poz. 1320),
Dyrektywa 2000/54/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 18 września 2000 r. w sprawie ochrony pracowników przed ryzykiem związanym z narażeniem na działanie czynników biologicznych w miejscu pracy
Rozporządzenie MZ w sprawie szkodliwych czynników biologicznych
Rozporządzenie MZ zmieniające rozporządzenie w sprawie szkodliwych czynników biologicznychZarządzenie M.2020.990.Z.257 – szkodliwe czynniki biologiczne
Zarządzenie M.2020.990.Z.257 – szkodliwe czynniki biologiczne