HISTORIA

      Katedra Biomateriałów i Inżynierii Wyrobów Medycznych działająca na Wydziale Inżynierii Biomedycznej ma swoją długą i barwną historię. Jej początki są związane z Wydziałem Mechanicznym Technologicznym Politechniki Śląskiej. W roku 1988 na tym Wydziale w Instytucie Metaloznawstwa i Spawalnictwa, w Zakładzie Metaloznawstwa kierowanymi przez prof. J. Marciniaka  powstała nowa specjalność –„Biomateriały i sprzęt medyczny”. Nowatorski w kraju kierunek dyplomowania wypełniał lukę w kształceniu specjalistów, których brak stwarzał wiele trudności w podejmowaniu produkcji implantatów i instrumentarium oraz sprzętu szpitalnego i rehabilitacyjnego poszukiwanego w służbie zdrowia.

    W roku 1990 z Instytutu Metaloznawstwa i Spawalnictwa wydzielony został Instytut Metaloznawstwa, a w nim Zakład Materiałów i Technologii Specjalnych kierowane przez prof. J. Marciniaka. Zakład ten kontynuwał badania i dydaktykę z obszaru inżynierii biomedycznej. W roku 1955 prof. J. Marciniak zainicjował i objął także kierownictwo Zaocznego Studium Doktoranckiego nt. "Inżynieria materiałowa tworzyw dla medycyny i biologii" utworzonego na Wydziale Inżynierii Materiałowej, Metalurgii i Transportu Politechniki Śląskiej. Dalsze przekształcenia organizacyjne na Wydziale Mechanicznym Technologicznym w roku 1997 wyłoniły na bazie tej jednostki Instytut Materiałów Inżynierskich i Biomedycznych, w którym utworzono pod kierunkiem prof. J. Marciniaka Zakład Inżynierii Materiałów Biomedycznych. 

             Pracownicy naukowo-dydaktyczni tego Zakładu prowadzili także zajęcia dydaktyczne na specjalizacjach „Biomechanika i sprzęt medyczny” na kierunku studiów Automatyka i Robotyka oraz „Biomechanika i Inżynieria produkcji sprzętu rehabilitacyjnego” na kierunku Mechanika i Budowa Maszyn na Wydziale Mechanicznym Technologicznym. Specjalizacje te utworzone zostały w roku 1998 w Katedrze Mechaniki Stosowanej. 
      Wzwiązku z utworzeniem we wrześniu 2011 roku w Politechnice śląskiej pierwszego w Polsce Wydziału Inżynierii Biomedycznej dotychczasowi pracownicy Zakładu weszli w skład jego kadry naukowo-dydaktycznej, tworząc Katedrę Biomateriałów i Inżynierii Wyrobów Medycznych. Katedra powołana została w dniu 26 września 2011 roku na podstawie Uchwały Rady Wydziału Inżynierii Biomedycznej, a jej kierownikiem został prof. dr. hab. inż. Jan Marcinaik, prof. zw. Pol. Śl.

      Pracownicy Zakładu posiadają bogaty dorobek badawczy, publikacyjny i wdrożeniowy z dziedziny biomechaniki,  inżynierii biomateriałów i rehabilitacyjnej, który uwieńczony został monografiami: „Biomateriały w chirurgii Kostnej” (1992), „Zagrożenie naturalnego środowiska elektromagnetycznego” (1995 i 2000), „Sprzęt szpitalny i rehabilitacyjny” (2000), ”Biomateriały” (2002 i 2013), ”Stenty w chirurgii małoinwazyjnej” (2006), „Gwoździowanie śródszpikowe w osteosyntezie” (2006 i 2008), „Biomateriały w stomatologii” (2009), „Inżynieria biomateriałów. Zagadnienia wybrane” (2009) „Problemy elektrostymulacji zrostu kostnego” (2010), "Zniekształcenia klatki piersiowej. Techniki operacyjne" (2013), "Stenty w kardiologii interwencyjnej. Wybrane zagadnienia" (2013), "Kształtowanie właściwości fizycznych i chemicznych warstwy wierzchniej implantów ze stopów tytanu dla traumatologii i ortopedii" (2014). Opracowania te wyróżniono kolejno Nagrodami Ministra i JM Rektora Politechniki Śląskiej. Prof. J. Marciniak jest również autorem dwóch rozdziałów w monografii „Biocybernetyka i inżynieria biomedyczna 2000”, wydanej w 2003 r. pod redakcją prof. M. Nałęcza z Instytutu Biocybernetyki i Inżynierii Biomedycznej PAN w Warszawie.

   Pracownicy Katedry zrealizowali liczne prace naukowo-badawcze o charakterze poznawczym i aplikacyjnym z zakresu techniki wytwarzania biomateriałów metalowych o zmodyfikowanej strukturze oraz określonych cechach mechanicznych (module sprężystości, z pamięcią kształtu i nadsprężystością) z warstwami powierzchniowymi (pasywno-diamentowymi) o dobrych właściwościach fizykochemicznych i biokompatybilności przeznaczonych do rekonstrukcji oraz elastycznego zespalania tkanek, a także konstrukcje nowej generacji stabilizatorów do zespoleń kości wraz z instrumentarium chirurgicznym. Prace te wniosły twórczy wkład do wiedzy światowej w dziedzinie inżynierii biomedycznej i klinicznej. Są stosowane we wszystkich jednostkach traumatologicznych w kraju oraz w wielu ośrodkach zagranicznych.

    W ostatnim okresie Katedra Biomateriałów i Inżynierii Wyrobów Medycznych zajmuje się również badaniami nad nową generacją zrobotyzowanego sprzętu rehabilitacyjno-diagnostycznego do prowadzenia wielopłaszczyznowego ruchu czynnego i biernego kończyn dolnych z wykorzystaniem metod neurofizjologicznych z pełnym wykorzystaniem sterowania i nadzoru rehabilitacji, obejmującymi projektowanie, wytwarzanie, badania techniczne i kliniczne.
      Ogółem pracownicy naukowi Katedry opracowali z obszaru inżynierii biomedycznej 13 książek monograficznych wydanych w kraju i za granicą, a także 25 skryptów i podręczników akademickich, 450 artykułów naukowych opublikowanych w czasopismach krajowych i zagranicznych, 280 referatów zaprezentowanych na konferencjach o zasięgu światowym i krajowym. Zastrzeżono 33 patentów krajowych i zagranicznych, zrealizowano 110 prac naukowo-badawczych i ekspertyz dla przemysłu, w tym także w ostatnich latach 34 prac naukowo-badawczych sponsorowanych przez Komitet Badań Naukowych, MNiSzW, Narodowe Centrum Badań i Rozwoju oraz Narodowe Centrum Badań. W swoim dorobku Katedra posiada 12 rozpraw doktorskich wyróżnionych (2 są w toku), 2 rozprawy habilitacyjne (2 są w toku).  

Wiele prac zostało wyróżnionych, a mianowicie:

1. Wyróżnienie za najbardziej innowacyjną technologię na „5 Carrefour Europeen des technologies et de la competitivite“ za stabilizatory do zespoleń kości POLFIX i ZESPOL opracowane przez prof. J. Marciniaka i Zespół, Grenoble, Francja 1996 r.
2. Złoty Medal za „Universal Plate Fixation System for Osteosynthesis: POLFIX and ZESPOL" i „Nanocrystalline Diamond Coatings" opracowane przez prof. J. Marciniaka i Zespół na Invention and New Product Exposition INPEX XIII" (Targi Innowacji i Nowych Produktów INPEX XIII) Pittsburgh, USA 1997 r.
3. Złoty Klucz za “ Universal Plate Fixation Systems for Osteosynthesis: POLFIX and ZESPOL” opracowany przez prof. J. Marciniaka i Zespół na The London International Inventions Fair (Londyńskie Międzynarodowe Targi Innowacji), Londyn, W.Brytania 1997 r.
4. Srebrny Medal za “Nanocrystaline Diamond Coatings for Medicine” opracowany przez prof. J. Marciniaka i Zespół na “The London International Inventions Fair” (Londyńskich Międzynarodowych Targach Innowacji), Londyn, W. Brytania 1997 r. 
   
 

 Wymienione wyróżnienia uzyskano w związku z promocją nowych, polskich technologii i produktów innowacyjnych opracowanych w jednostkach badawczo-rozwojowych, naukowych i uczelniach w ramach polskiej, narodowej prezentacji, organizowanej pod auspicjami KBN. Za każde z wymienionych wyróżnień wręczone zostały dodatkowo "Dyplomy Uznania" przez Przewodniczącego Komitetu Badań Naukowych.

Wykaz Komitetów Naukowych Konferencji Międzynarodowych i Krajowych z udziałem pracowników Zakładu:

1. 13^th  Conference of European Society of Biomechanics, Wrocław 2002.
2. 10^th ÷ 15^th International Scientific Conference „Achievements in Mechanical and Materials Engineering.
3. Symposium on Orthopedic and Prosthetic Engineering IOP´2000 i IOP’2002.
4. International Conference “Medical Informatics and Technologies” MIT’2000÷2010.
5. 8^th International Conference on “Advances in Materials and Processing Technologies” AMPT 2005.
6. 14^th ÷ 19^th Conference on “Biomaterials in Medicine and Veterinary Medicine”, Rytro 2004÷2010.
7. The Worldwide Congress of Materials and Manufacturing Engineering and Technology COMMENT'2005.
8. Contemporary Achievements in Mechanics, Manufacturing and Materials Science CAM3S, Zakopane, 2005.
9. International Conference „Biomechanics 2004÷2008”.
10. 1^st ÷ 7^th  International Seminar “Architecture, Technology and Health”, Gliwice 2003÷2010.
11. I ÷ X Konferencje „Biomateriały i Mechanika w Stomatologii”, Ustroń, 1994÷2010.
12. I ÷ VI Ogólnopolskie Konferencje: „Biomechanika w Implantologii”, Katowice-Ustroń, 1999÷2008.
13. I ÷ V Krakowskie Warsztaty Inżynierii Medycznej, Kraków, 2002-2007.
14. VI ÷ X Ogólnopolskie Konferencje nt. „Tytan i jego stopy”, 2003÷2009.
15. I i II Sympozjum nt. „Eksperyment Naukowy i Metody Poznawcze w Stomatologii, Ustroń, 2005 i 2007 r. (współorganizator).
16. I ÷ VII „Śląskie Kursy Osteosyntezy”, Bystra k/Bielska Białej, 2003÷2010.
17. Sympozjum nt. ”Spondyloimplantologia  zaawansowanego leczenia kręgosłupa Systemem DERO”, Zielona Góra, 2005.
18. VI Ogólnopolska Konferencja Naukowa nt. „Obróbka Powierzchniowa”, Kule k/Częstochowy, 2005.
19. IX Ogólnopolska Konferencja Naukowa nt. „Obróbka Powierzchniowa”, Wisła -Jawornik, 2011.
20. „Innowacyjne Technologie dla Kardiologii Rozwijane w Śląskim Centrum Zaawansowanych Technologii”, Fundacja Rozwoju Kardiochirurgii, Zabrze, 2005.
21. XXXVI Zjazd Polskiego Towarzystwa Ortopedycznego i Traumatologicznego, Katowice, 2006, Patronat honorowy CIB.
22. IX Śląskie Sympozjum Chorób Kości i Stawów, Ustroń, 2006.
23. II Konferencja nt. „Wybrane Zagadnienia Inżynierii Biomedycznej”, Gliwice, 2006.
24. VIII Konferencja Naukowa „Majówka Młodych Biomechaników”. Wisła 2011 i 2012.
25. Konferencja Naukowa „Inżynieria Biomedyczna w Stomatologii”. Ustroń 2011.
26. I ÷ III Konferencja „ Śląska Inżynieria Biomedyczna” Zabrze 2012, 2013, 2014.

Wykaz Komitetów Redakcyjnych, do których Prof. Jan Marciniak należy:

• Członek Rady Programowej czasopisma "Inżynierii Biomateriałów", od 1997 r.
• Członek Rady Programowej czasopisma “Acta of Bioengineering and Biomechanics”, od 1999 r.
• Członek Rady Programowej czasopisma “The Journal of Orthopedics Trauma Surgery and Related Research”, od 2007 r.
• Redaktor Działu “Bioenginiering” w czasopiśmie “ Acta Mechanica et Automatica” , od 2014 r.

      Prace zrealizowane w  Katedrze wyróżnione zostały także tytułem "Innowator Śląska 2011" za zajęcie I miejsca za wdrożenie do produkcji i ośrodków służby zdrowia  „Płytek do osteotomii korkcyjnej” , 2012 r. oraz tytułem "Innowator Śląska 2013" za zajęcie I miejsca w kategorii Instytucja Sektora Badawczo-Rozwojowego za „Opracowanie i wdrożenie do produkcji oraz zastosowań klinicznych stabilizatorów do leczenia operacyjnego zniekształceń przedniejściany klatki piersiowej typu "kurzego" lub "lejkowatego" wraz z instrumentarium oraz monografii z informacjami o technice operacyjnej i ryzykiem powikłań”.

    W skład Katedry Biomateriałów i Inżynierii Wyrobów Medycznych wchodzą następujący pracownicy i doktoranci:

• dr inż. Marcin Basiaga,
• dr inż. Bożena Gzik-Zroska,
• dr inż. Anita Kajzer,
• dr inż. Wojciech Kajzer,
• dr inż. Marta Kiel-Jamrozik,
• dr inż. Damian Nakonieczny,
• dr inż. Anna Ziębowicz,
• mgr inż. Magdalena Antonowicz,
• mgr inż. Przemysław Kurtyka,
• mgr inż. Agata Sambok-Kiełbowicz,
• Izabela Wolańska – sekretarz Katedry.